In Nederland kennen we ze van de soap rond ABN Amro in 2007, maar ook meer recent van Unilever, AkzoNobel en Just Eat Takeaway. Deze groep haalt vaak het nieuws en er wordt veel over geschreven. Maar wat is een activistische investeerder eigenlijk? En streven activistische beleggers en hedgefondsen niet te vaak naar waardecreatie op de korte termijn? Creëren zijn dan wel waarde voor de lange termijn belegger? We zoeken het uit.

Wat is een activistische aandeelhouder?

Een activistische aandeelhouder is een individu of een groep aandeelhouders die een actieve rol spelen in het beïnvloeden van de strategie en het beleid van een bedrijf waarin zij investeren. Dat doen ze door een aanzienlijk aandeel in een bedrijf te kopen. In tegenstelling tot de meeste aandeelhouders die passief zijn en alleen geïnteresseerd zijn in het rendement op hun investering, proberen activistische aandeelhouders actief bezig te gaan met het uitoefenen van druk op het management en de Raad van Bestuur van een bedrijf om veranderingen door te voeren.

Deze veranderingen kunnen betrekking hebben op verschillende aspecten van het bedrijf, zoals corporate governance, operationele efficiëntie, financiële prestaties, milieubeleid, sociale verantwoordelijkheid en beloningsstructuren. Activistische aandeelhouders kunnen bijvoorbeeld lobbyen voor een hoger dividend, het ontslaan van een bepaalde manager of bestuurslid, of het afdwingen van maatregelen om de impact van het bedrijf op het milieu te verminderen.

Activistische aandeelhouders kunnen hun invloed uitoefenen door middel van verschillende instrumenten, waaronder het gebruik van hun stemrecht op aandeelhoudersvergaderingen, het indienen van aandeelhoudersvoorstellen en het voeren van publieke campagnes. Als ze er niet uitkomen met het management wordt er vaak een openbare brief gepubliceerd. Het uiteindelijke doel van activistische aandeelhouders is om waarde te creëren voor alle aandeelhouders door het verbeteren van de prestaties en de toekomstperspectieven van het bedrijf waarin zij hebben geïnvesteerd.

Geschiedenis van aandeelhoudersactivisme

De geschiedenis van de activistische aandeelhouder gaat terug tot de oprichting van de eerste aandelenmarkt in Amsterdam in de zeventiende eeuw. De Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) die actief was in de handel met Azië, was een van de eerste bedrijven die aandelen uitgaf om financiering te krijgen voor haar activiteiten. Deze aandelen werden verhandeld op de Amsterdamse beurs, die in 1602 werd opgericht.

9. Beurzen | € 149.400

Hoewel er weinig documentatie bestaat over de betrokkenheid van aandeelhouders bij de VOC in de beginjaren, was het mogelijk voor aandeelhouders om vragen te stellen en kritiek te uiten op het bestuur van de VOC tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergaderingen. Dit was echter beperkt tot degenen die de vereiste hoeveelheid aandelen bezaten om te worden uitgenodigd voor de vergadering.

In de 19e en 20e eeuw begonnen activistische aandeelhouders daarom meer invloed uit te oefenen op bedrijven. Met de opkomst van grote multinationale bedrijven werden aandeelhouders vaak gezien als passieve investeerders die zich niet bezighielden met de bedrijfsvoering. Dit veranderde echter in de jaren ‘50 en ‘60, toen aandeelhouders zich steeds meer gingen organiseren om hun stem te laten horen.

In de jaren ‘80 en ‘90 werd de activistische aandeelhouder een meer gevestigd onderdeel van de financiële wereld. Activistische aandeelhouders begonnen agressiever te werk te gaan. Tegenwoordig spelen activistische aandeelhouders een belangrijke rol in de corporate governance en worden ze vaak gezien als een tegenwicht voor het bestuur van bedrijven.

Het doel van een activist

Het is duidelijk dat dit type aandeelhouders veranderingen in een bedrijf probeert te creëren door middel van bijvoorbeeld het uitoefenen van invloed op het bestuur of het indienen van voorstellen tijdens aandeelhoudersvergaderingen. Hieronder staan enkele van de meest voorkomende doelen van activistische aandeelhouders tegenwoordig:

• Verhoging van de aandelenkoers: Activistische aandeelhouders kunnen bedrijven onder druk zetten om meer winstgevende beslissingen te nemen, wat kan resulteren in een hogere aandelenkoers.
• Verbetering van de governance: Activistische aandeelhouders kunnen eisen dat bedrijven hun bestuurlijke praktijken verbeteren, bijvoorbeeld door meer onafhankelijke bestuursleden aan te stellen of door transparanter te zijn in hun rapportage.
• Verandering van de strategie: Activistische aandeelhouders kunnen het bestuur van een bedrijf aansporen om de strategie te wijzigen, bijvoorbeeld door te investeren in nieuwe groeimogelijkheden of door zich te concentreren op duurzaamheid.
• Kostenbesparing: Activistische aandeelhouders kunnen druk uitoefenen op bedrijven om hun kosten te verlagen, bijvoorbeeld door het aantal werknemers te verminderen of door onrendabele activiteiten te verkopen.
• Aandringen op maatschappelijke verantwoordelijkheid: Activistische aandeelhouders kunnen bedrijven aansporen om zich meer bezig te houden met maatschappelijk verantwoord ondernemen, bijvoorbeeld door hun milieu-impact te verminderen of door ethischere bedrijfspraktijken aan te nemen.

De middelen die ingezet worden

Er zijn verschillende manieren om deze doelen te behalen. Het liefst doet een activistische aandeelhouder in harmonie. Maar dat is niet altijd mogelijk. De activist heeft dan een soort van toolbox waaruit verschillende middelen komen. Vaak zie je dat als iets niet voldoende effect heeft, er wordt over gegaan op het volgende middel. Hieronder staan enkele van de meest voorkomende middelen die je veel ziet:

• Aandeelhoudersresoluties: Activistische aandeelhouders kunnen aandeelhoudersresoluties indienen op de jaarlijkse algemene vergadering van aandeelhouders. Deze resoluties vragen om een specifieke actie of beleidsverandering, zoals het aanpakken van milieu- of sociale kwesties of het wijzigen van de bedrijfsstructuur. Als de resolutie een meerderheid van de stemmen krijgt, moet het bedrijf er rekening mee houden.
100. Aandeelhoudersvergadering (AVA) | € 231.300
• Lobbyen: Activistische aandeelhouders kunnen lobbyen bij andere aandeelhouders om hun doelen te steunen en druk uit te oefenen op het management om actie te ondernemen.
• Openbare druk: Activistische aandeelhouders kunnen hun doelen ook nastreven door het publiekelijk aan de kaak stellen van kwesties via de media en sociale media. Dit kan leiden tot een negatieve publiciteit voor het bedrijf, waardoor het management onder druk wordt gezet om actie te ondernemen.
• Het indienen van rechtszaken: Activistische aandeelhouders kunnen rechtszaken aanspannen om het bedrijf te dwingen om bepaalde acties te ondernemen of om schadevergoeding te eisen.
• Het overnemen van het bedrijf: Activistische aandeelhouders kunnen proberen om het bedrijf over te nemen om hun doelen te realiseren, bijvoorbeeld door een vijandige overname te initiëren. Dit kan echter leiden tot grote weerstand van het management en andere aandeelhouders.

En nu het rendement…

Er is enige ondersteuning voor het idee dat bedrijven met activistische aandeelhouders hogere rendementen behalen dan bedrijven zonder deze betrokkenheid. Dit komt doordat activistische aandeelhouders vaak een sterke focus hebben op het verbeteren van de prestaties van het bedrijf en het maximaliseren van de aandeelhouderswaarde. Dit kan leiden tot meer efficiëntie, kostenbesparingen, betere governance en strategische heroriëntatie.

In de praktijk zie je vaak dat activistische aandeelhouders zich gaan bemoeien als de koers al een lange tijd achter is gaan lopen. Hierdoor veert de koers direct op wanneer dit type aandeelhouder zich gaat bemoeien met de onderneming. Deze kortstondige spike kan je ook wel zien als hoop op een verandering.

Onderzoeken / studies

Er zijn verschillende onderzoeken uitgevoerd naar de relatie tussen activistische aandeelhouders en de prestaties van bedrijven. Deze studies hebben echter soms tegenstrijdige resultaten opgeleverd, waardoor het niet eenduidig is te stellen of bedrijven met activistische aandeelhouders een beter rendement behalen dan andere bedrijven. Maar ik heb wel twee interessante studies gevonden die een duidelijke conclusie hebben getrokken over de impact van activistische aandeelhouders op bedrijven en de koers:

1. "Hedge Fund Activism, Corporate Governance, and Firm Performance" (Brav et al., 2008): Deze studie onderzocht de impact van hedgefondsactivisme op bedrijfsprestaties en corporate governance tussen 1994 en 2007. De studie vond dat bedrijven die betrokken waren bij hedgefondsactivisme significant beter presteerden op zowel korte als lange termijn in vergelijking met bedrijven die niet werden beïnvloed door hedgefondsactivisme. Deze studie suggereert dus dat activistische aandeelhouders een positieve impact kunnen hebben op bedrijfsprestaties en corporate governance.
2. "The Long-Term Effects of Hedge Fund Activism" (Bebchuk et al., 2015): Deze studie onderzocht de lange termijn effecten van hedgefondsactivisme op bedrijfsprestaties en corporate governance tussen 2000 en 2010. De studie vond dat bedrijven die betrokken waren bij hedgefondsactivisme op de lange termijn beter presteerden dan vergelijkbare bedrijven die niet betrokken waren bij hedgefondsactivisme. Deze studie suggereert dat activistische aandeelhouders op de lange termijn waarde kunnen toevoegen aan bedrijven.

Beide studies suggereren dus dat activistische aandeelhouders een positieve impact kunnen hebben op bedrijfsprestaties en corporate governance, zowel op korte als lange termijn. Echter, het is belangrijk om op te merken dat deze conclusies specifiek zijn voor hedgefondsactivisme en niet noodzakelijkerwijs generaliseerbaar zijn naar andere vormen van activistische aandeelhouders.

Korte vs lange termijn

Er zijn ook studies die suggereren dat de impact van activistische aandeelhouders op het rendement van een bedrijf beperkt is. Sommige activistische aandeelhouders kunnen bijvoorbeeld korte termijn winsten nastreven, wat kan leiden tot beslissingen die op de lange termijn niet gunstig zijn voor het bedrijf. Daarnaast kunnen activistische aandeelhouders ook leiden tot onrust en onzekerheid binnen een bedrijf, wat kan leiden tot verminderde productiviteit en hogere kosten.

Kortom, er zijn onderzoeken die de relatie tussen activistische aandeelhouders en bedrijfsprestaties hebben onderzocht, maar de resultaten zijn niet altijd eenduidig. Over het algemeen lijkt de impact van activistische aandeelhouders dus voornamelijk op de korte termijn zichtbaar te zijn. Het is echter belangrijk om op te merken dat de lange termijn effecten afhankelijk kunnen zijn van de specifieke context en de kwaliteit van onder andere het bedrijf en de betrokkenheid van de activistische aandeelhouders.

Actuele bewegingen van activistische aandelenouders

We horen het regelmatig in het nieuws want journalisten schrijven er maar al te graag over. Activistische beleggers zijn voornamelijk dit jaar weer erg actief. Tijdens de coronajaren ging de beurs voornamelijk omhoog. Als activistische belegger heb je dan ook weinig te bemoeien. Maar het sentiment is gekeerd, er is weer werk.

Hier volgt een kort lijstje van bedrijven en welke activistische belegger zich ging bemoeien met de koers van de onderneming. Bekende namen die je veel voorbij ziet komen zijn Elliott, Nelson Peltz, ValueAct Capital en Third Point. In de afgelopen jaren hebben de Nederlandse bedrijven Unilever, Shell, Ahold Delhaize, DSM en AkozNobel te maken gehad met deze groep aandeelhouders.

2023

• Bayer: Jeffrey Ubben van Inclusive Capital Partners eisten het vertrek van topman Werner Baumann en de aanstelling van een nieuwe ceo.
• Disney: Amerikaanse activist Nelson Peltz wilde een stevige herstructurering en kosten besparen.
• Spotify: Het Amerikaanse ValueAct Capital zegt dat de kosten bij de streamingdienst zijn geëxplodeerd. Er moet beter op de kosten gelet worden.
• Salesforce: Starboard Value en Elliot Management richten zich met hun activistische methode op kosten besparen en op het verkopen van recente overnames zoals Slack.

2022

• Unilever: Activistische belegger Nelson Peltz krijgt een bestuurszetel en wil meer groei en kosten besparen.
• Meta: Altimeter Capital Management riep op om de uitgaven aan het metaversum te beperken en om het personeelsbestand in te krimpen.
• Alphabet: Het Britse TCI kwam met een vergelijkbare boodschap als bij Meta. Kosten besparen en eigen aandelen inkopen.
• McDonald's: De activistische belegger Carl Icahn lobbyt voor een betere behandeling van varkens in de toeleveringsketen van McDonald's.

2021

• Just Eat Takeaway: Het Britse Oceanwood en het Amerikaanse Cat Rock eiste een zo snel mogelijke verkoop van Grubhub en andere niet winstgevende landen.
• Shell: Het Amerikaanse hedgefonds Third Point drong aan op een splitsing, van fossiel en een duurzaam bedrijf.
• Ahold Delhaize: Het Amerikaanse hedgefonds Elliott vindt dat beleggers veel te weinig waarde toekennen aan Ahold-dochter Bol.com. Het moet los naar de beurs.

2020

• DSM: Wederom het Britse Oceanwood wilde dat DSM haar materialentak verkocht.
• NN Group: Activistische belegger Elliott Management vindt dat NN het beleid moet wijzigen. Er is veel meer waarde uit de verzekeraar te halen.

2017

• AkozNobel: Het Amerikaanse hedgefonds Elliott wilde dat AkzoNobel inging op het overnamebod van de Amerikaanse branchegenoot PPG.

Activistische aandeelhouders en duurzaamheid

Duurzaamheid en activistische aandeelhouders gaan prima samen. De laatste jaren is aandeelhoudersactivisme op het gebied van duurzaamheid dan ook aan het groeien. Deze investeerder heeft niet als doel om op de korte termijn zoveel mogelijk waarde uit z’n geld te halen, maar heeft het beste met de wereld voor. Ondernemingen worden steeds vaker aangesproken op hun ecologische, sociale en maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Al is hier wel een kleine kanttekening bij te plaatsen. Het gaat ook deze activistische aandeelhouders niet alleen om een positieve impact op de wereld. De gedachten erachter is dat de focus op duurzaamheid zich later uitbetaald, omdat we naar een steeds duurzamere wereld bewegen en organisaties simpelweg niet op dezelfde voet kunnen blijven doorgaan. Financieel rendement en denken aan de toekomst kunnen dan ook prima samengaan.

Follow This

De laatste jaren zijn er steeds meer voorbeelden te benoemen. Zo slaagde het ecologische hefboomfonds Engine N°1 er bijvoorbeeld in om drie zetels in de Raad van Bestuur van oliegigant ExxonMobil te bemachtigen. Volgens het fonds heeft Exxon sindsdien de investeringen in nieuwe olieprojecten verlaagd. Ook kocht Engine N°1 vorig jaar een aandeel in General Motors, met het doel om compleet naar elektrische auto’s over te schakelen.

Een ander voorbeeld dat hierboven al benoemd is, is Carl Icahn die aandrong bij McDonald’s tot een diervriendelijker beleid. Ook nam de activistische aandeelhouder Impactive Capital een positie in Asbury Automotive Group dat pleitte voor betere werkomstandigheden voor vrouwen.

Het meest bekende voorbeeld is naar mijn idee het Nederlandse Follow This van Mark van Baal. Follow This is een Nederlandse non-profitorganisatie die zich richt op het mobiliseren van aandeelhouders van olie- en gasbedrijven om de transitie naar duurzame energie te versnellen. De organisatie werd opgericht in 2015 en heeft sindsdien aandeelhoudersresoluties ingediend bij enkele van 's werelds grootste olie- en gasbedrijven waaronder Shell, BP, Chevron en ExxonMobil.

Follow This – Green shareholders change the world

www.follow-this.org

De resoluties die Follow This indient, roepen op tot veranderingen in het beleid van de bedrijven om meer te investeren in hernieuwbare energie en om hun CO2-uitstoot te verminderen om zo de opwarming van de aarde te beperken. Follow This gelooft dat aandeelhouders een belangrijke rol kunnen spelen bij het stimuleren van veranderingen in deze bedrijven, aangezien aandeelhouders stemrecht hebben op de jaarlijkse algemene vergadering van aandeelhouders.

De aanpak van Follow This is uniek omdat de organisatie alleen resoluties indient bij bedrijven waarin ze zelf aandelen bezit. De organisatie koopt daarom aandelen in deze bedrijven om vervolgens de resoluties in te dienen en andere aandeelhouders te mobiliseren om hun stem uit te brengen. Over het algemeen zet Follow This zich in voor het versnellen van de transitie naar een duurzame energievoorziening en het beperken van de opwarming van de aarde.

Naar mijn idee is dit de beste manier om verandering te weeg te brengen. In ieder geval beter dan de benen te nemen zoals het pensioenfonds ABP heeft gedaan. Geen aandeel = geen stem, geen stem = geen invloed; dan is het lastig om impact te maken.

PDT update: Vertel een Vriend

Er wordt vaak gezegd dat ‘the best recommendation comes from a friend’, daar zijn wij het volledig mee eens. Recent hebben we weer een update gedaan waarbij de grootste functionaliteit is om vrienden uit te nodigen. Als jij de Portfolio Dividend Tracker aanraadt aan familie en/of vrienden, dan krijgen zij een maand gratis om het te proberen. Nemen ze daarna een abonnement? Dan krijg jij er automatisch één maand gratis bij. Win-win-win situatie!

Als je ingelogd bent bij PDT, vind je bij instellingen > Vertel een vriend pagina. Op deze pagina vind je jouw unieke link. Als je deze unieke link doorstuurt, dan ziet diegene een aangepaste versie van de website waar staat 'Naam (bv Pim) geeft je 1 gratis maand cadeau!' Melden zij zich vervolgens aan via die website, dan starten ze hun proefperiode met 30 dagen in plaats van 7 dagen. Sluiten ze uiteindelijk een abonnement af? Dan krijg jij één maand gratis.

Verder: Verbeteringen en bugfixes

We hebben tientallen kleine verbeteringen doorgevoerd. Een paar lichten we uit. Het is nu mogelijk om jouw acties te filteren per broker als je gebruik maakt van meerdere brokers. Verder ondersteunen we nu, naast de stock splits en ISIN wijzigingen corporate actions, ook beurswijzigingen. Als de notatie van een aandeel niet is veranderd, maar bijvoorbeeld van Amsterdam naar London is verplaatst, dan kunnen we dat vanaf deze update correct laten zien. Lees de changelog van februari voor meer verbeteringen.

Geautomatiseerd testen

Als laatste willen we nog graag iets technisch delen. We hebben ook in deze update flink wat tijd gestoken in het verbeteren van de geautomatiseerde tests die we draaien bij elke update. Zo testen we bijvoorbeeld bij elke aanpassing geautomatiseerd of alle berekeningen juist zijn en of alle mogelijk acties worden verwerkt zoals we zouden verwachten zodat jij een juist portfolio ziet. We blijven hier druk aan werken om ervoor te zorgen dat toekomstige updates aan de PDT er niet voor zorgen dat er fouten optreden in bestaande functionaliteiten. Hierdoor kunnen we ook de ontwikkelsnelheid verhogen en hoog houden.

Portfolio

Transactie: Nee

Portfolio waarde: € 285.900

Tip: Nvidia, the AI giant

CNBC komt zo nu en dan met een mini-docu die zeker de moeite waard is om te bekijken. Niet zo lang geleden ging het over ASML en TSMC, nu is Nvidia aan de beurt. Jensen Huang (CEO en founder van Nvidia) praat overigens erg positief over TSMC. In 18 minuten kom je meer te weten over waarom de chips van Nvidia zo belangrijk zijn voor de AI-revolutie.

Dertig jaar geleden richtte de in Taiwan geboren immigrant Jensen Huang Nvidia op met de droom om pc's en gaming te revolutioneren met 3D-graphics. Na bijna failliet te zijn gegaan en de meerderheid van de werknemers te hebben ontslagen, slaagde het bedrijf er in 1999 in toen het naar eigen zeggen 's werelds eerste Graphics Processing Unit (GPU) lanceerde. Vervolgens wedde Jensen op iets heel anders: AI. Nu betaalt die gok zich op grote schaal uit, aangezien Nvidia's A100-chips snel de begeerde trainingsmotoren worden voor ChatGPT en andere generatieve AI.

Bijna alle chips van Nvidia worden gemaakt door TSMC in Taiwan, hierdoor blijft Nvidia kwetsbaar voor toenemende handelsspanningen tussen de VS en China. CNBC ging naar het hoofdkantoor van Nvidia in Silicon Valley, om met Huang te praten en een kijkje achter de schermen te krijgen van de chips die gaming en de AI-boom aandrijven.

Volgende week gaan we het hebben over 'Grote beleggers: Nassim Nicholas Taleb'. Rest ons nog een ding: Investeer in je kennis! En beleg met beleid.

Word Vriend

Vind je het leuk om ons te steunen als onafhankelijke podcast, gebruik te maken en mee te denken met de Portfolio Dividend Tracker? Voor €6,25 per maand krijg je toegang. Zeven dagen gratis proberen!

► Doe mee met Jong Beleggen: PortfolioDividendTracker.com

Pim's portfolio

► Bekijk mijn volledige aandelen portfolio: Portfoliodividendtracker.com/jongbeleggen

JB updates op Instagram

► @JongBeleggen op Instagram: Instagram.com/jongbeleggen