4-delige serie over fundamentele analyse
In de komende 4 afleveringen nemen we je mee in het proces van het selecteren van aandelen, op basis van een fundamentele analyse. De hoofdonderwerpen die je doorloopt als je een bedrijf beoordeelt zijn vaak min of meer bekend. Maar ‘hoe’ doe je dat nou? Welke afwegingen maak je? Wat is belangrijk en wat niet? Nu is er natuurlijk niet één manier en zijn er ook geen magische formules tot succes. Wel proberen we je enkele handvatten mee te geven en ingewikkeld lijkende zaken eenvoudig te maken. We hopen dat je met nieuwe ideeën en inzichten je eigen analyses kan starten of verbeteren.
“Investing is simple, but not easy” - Warren Buffett
In aflevering 1 beginnen we bij het begin. Snap ik het bedrijf? Om vervolgens het verdienmodel van een bedrijf te bekijken en te beoordelen. Dit legt een belangrijke basis voor alle andere onderdelen van je analyse. Deze zijn namelijk verbonden aan het verdienmodel.
In aflevering 2 kijken we hoe dat verdienmodel zich verhoud ten opzichte van de concurrentie of de alternatieven, met andere woorden; hoe competitief is het bedrijf? Ook kijken we naar het management. Niet alleen wie het zijn en waar ze voor staan, maar vooral ook welke plannen zij hebben met het bedrijf en het verdienmodel. Hoe gaan zij om met het kapitaal en de winsten? Draagt het bij aan het creëren van aandeelhouderswaarde? Met andere woorden; is het aandeelhouders vriendelijk?
In aflevering 3 beginnen we aan de luchtige onderwerpen. Financiën! Hoe kom je door het oerwoud van getallen, data en ingewikkelde termen? Wat is belangrijk en waar kijk je naar? Als we de diverse sites, bepaalde analisten of de slimme oom op de verjaardag mogen geloven is het allemaal heel ingewikkeld. Maar goed nieuws; het valt mee.
In aflevering 4 hebben we het sluitstuk van de analyse, de waardering.
“Price is what you pay. Value is what you get” - Warren Buffett
Hoe bepaal je nou wat een aandeel ‘waard’ is? Veel ratio's en metrics verklaren hoe de prijs tot stand komt, wat beleggers blijkbaar bereid zijn te betalen. Die zijn bruikbaar en nuttig en geven inzicht. De waarde van het bedrijf bepalen we niet door goochelen met getallen, koersen en metrics. De methode die we hanteren is heel simpel. Het is alleen niet makkelijk :)
“Investing is not nearly as difficult as it looks. Successful investing involves doing a few things right and avoiding serious mistakes.” - John Bogle
Uiteindelijk heb je na al je analyses en aankopen een portefeuille. En dan? Wat monitor je? Welke afweging maak je? En net zo belangrijk als “kopen”; wanneer “verkoop” je nou een aandeel?
Hoe goed moet je het snappen?
“And the single most important thing to me in the stock market, for anyone, is to know what you own. I am amazed at how many people own stocks, they would not be able to tell you why they own it. They couldn’t say in a minute or less why they own it. Actually, if you really press them down, they’d say, “The reason I own this is the sucker is going up.” And that’s the only reason. That’s the only reason they own it. And if you can’t explain – I’m serious, if you can’t explain to a 10-year-old in two minutes or less why you own a stock, you shouldn’t own it.” - Peter Lynch
Je hoeft geen expert te zijn, geen kenner in het vakgebied. Je moet het kunnen begrijpen met je eigen boerenverstand. Of kunnen ervaren als consument zodat je snapt waarom men het wil hebben of nodig heeft. Hier zit nooit een goed of fout, iedereen heeft zijn eigen circle of competence. Blijf daar ook bij. Er zijn talloze bedrijven waar grote groepen heel enthousiast over zijn, die ondergewaardeerd zijn en waar de gouden toekomst voor het oprapen ligt. “Het kan niet anders dan dat de koers van dit aandeel de komende jaren fors gaat oplopen”, hoor je om je heen. Je gaat voelen dat je de boot gaat missen, dat je die kans toch niet kan laten liggen. Maar ook heb je het gevoel dat je het zelf niet helemaal zeker weet. En niet echt eenvoudig aan anderen kan uitleggen waarom het bedrijf of product zo speciaal is. Dan is daar “hét” moment om om te draaien en het te laten gaan. Daarna heb je twee opties; 1) investeren in je kennis zodat je het onderwerp binnen je circle of competence komt. Maar dat is redelijkerwijs alleen haalbaar als je het onderwerp echt interessant vindt, zodat je ook in de toekomst de ontwikkelingen een beetje blijft volgen. Of 2) gewoon links laten liggen. Er zijn meer aandelen te koop dan dat je redelijkerwijs kan analyseren. Er zit echt iets voor ‘jou’ bij, iets wat past, wat je begrijpt, waar je gevoel bij hebt.
Bijvoorbeeld auto’s. Ik begrijp de techniek niet echt. Ik weet niet hoe het precies gemaakt wordt. Ik ben geen liefhebber. Ik ben geen kenner van accu’s. Maar ik snap het wel. Als ik een auto ga uitzoeken en ik ga proefrijden weet ik wat ik wil. Ik voel de verschillen en ik snap wat men voor mij als consument levert. Bij proefrijden in vergelijkbare auto’s van verschillende merken heb ik een voorkeur. Ik zie en voel wat de bedoeling is van het merk. Ik zie wat ze maken en wat ze ontwikkelen. Dat doen ze voor de consument en dat kan ik snappen. Ik snap ook goed hoe mensen voorkeuren voor bepaalde auto’s kunnen hebben en sommigen daar niet meer van afwijken in hun leven. Verder begrijp ik goed wat de economische cyclus doet met de autoverkopen en de marges.
Tencent snap ik bijvoorbeeld niet. Ik begrijp wel welke producten zij hebben en hoe het ongeveer werkt, maar ik kan het niet ervaren als consument. Ik zie het niet om mij heen en ik hoor anderen in mijn omgeving er niet over. Ik kan niet ervaren of er concurrenten in de toekomst om de hoek komen. Ik weet niet goed hoe de Chinese overheid haar rol precies gaat vervullen. Het kan nog steeds een top belegging zijn, het is het alleen niet voor mij. Hetzelfde geldt voor mij voor de healthcare en pharmaceutical sector; ik heb er geen verstand van en het heeft ook niet mijn interesse. Ik heb geen benul hoe de markt werkt en wat wel of niet ‘goed’ is. Ook in deze sector zitten uitstekende beleggingen, maar ook deze zijn niets voor mij.
De kern is dat het dan nooit gaat lukken om voor deze bedrijven iets te zien wat anderen niet zien en juist in dat verschil zit de waarde en jouw potentiële outperformance.
Opties voor beleggingsstrategie
Je kan het natuurlijk structuur, vorm en inhoud geven om je strategie goed te balanceren. Noteer bijvoorbeeld de sectoren en industrieën die gebruikelijk zijn. Je kan hiervoor gebruik maken van de filters op de site van Morningstar.
Onder elke sector zit weer een industrie. Er zijn 11 sectoren en daaronder hangen 64 industrieën. Het kan zijn dat in een bepaalde sector de ene industrie wel bij je past en de andere niet. Als je dit overzicht hebt kan je gaan wegstrepen wat een “ver van je bed show” is. Daarnaast wellicht markeren in welke industrieën je je graag verder verdiept. Bij de derde categorie voel je je comfortabel, geen kenner of specialist, maar je snapt het wel. Dat geeft je een goed beeld van jouw circle of competence. Die circle hoeft echt niet heel breed te zijn en je portefeuille ook niet allesomvattend. Het is vooral een persoonlijke afweging hoeveel risico je bereid bent te nemen. De performance binnen een sector kan jarenlang fors afwijken van de markt. Dat hangt ook weer samen met hoe overtuigd je bent van je holdings. Wanneer je overtuigd bent van je holdings die in een beperkt aantal sectoren zit en je je daar comfortabel bij voelt en je grotere afwijkingen ten opzichte van de markt accepteert is dat natuurlijk helemaal prima. Wanneer je zelf slechts in een beperkt aantal sectoren thuis bent en ook geen tijd of geen interesse hebt om je verder te verdiepen in andere sectoren, dan kan je dat oplossen door ETF’s toe te voegen. Je balanceert dan je portefeuille met meerdere sectoren. Andersom werkt het ook. Een ETF belegger die langzaam individuele aandelen wil selecteren kan bepaalde ETF’s afbouwen die in zijn circle of competence zitten en individuele aandelen uit die categorie toevoegen.
Maak het ook niet te complex voor jezelf, maak een afweging en ga van start. Wees alleen waakzaam op oppervlakkige analyses als je naar bedrijven of sectoren kijkt. Een voorbeeld van een redenatie die regelmatig voorbij komt ziet er zo uit: Het is een groot telecombedrijf met weinig schuld. Ten opzichte van peers heeft het een hoger dividendrendement terwijl ze wel een lagere k/w verhouding hebben dan peers. Deze ga ik kopen. Daar komt geen enkele bedrijfsanalyse aan te pas en het gevolg is dat je je vervolgens afvraagt waarom de koers niet omhoog gaat.
Het verdienmodel
Ook wel businessmodel genoemd. Dit is het maakbare of design-bare deel van het bedrijf. Het gaat er om “hoe” het bedrijf geld gaat verdienen. Er zijn heel veel frameworks die helpen om een businessmodel vorm te geven. Voorbeelden zijn:
In het model zitten doorgaans zaken als:
- het product of de dienst
- welk probleem lost het op?
- wie heeft het nodig?
- hoeveel wordt er voor betaald?
- etc.
- hoe het vermarkt wordt
- beleving en uitstraling
- reclames
- customer relations
- etc.
- de wijze waarop het verkocht wordt
- subscription
- fysieke winkel
- distributiekanalen
- freemium
- etc.
- kostenstructuur
- investeringen op lange termijn
- productiekosten
- voorraden
- personeel
- vast/variabel
- etc.
- partners
- activiteiten van partners
- leveranciers
Maar wat moet je hier nou als belegger mee? Er is meestal niet een pagina businessmodel waarin het netjes staat uitgeschreven zoals in bovenstaande voorbeelden. Dus we moeten als belegger iets anders doen. Probeer het bedrijf te zien als een machine, een groot ‘object’ dat processen heeft draaien, mensen aan het werk heeft, geld investeert en iets verkoopt. Die tandwielen van de machine werken op een bepaalde manier. Probeer dat modelmatig voor je te zien.
Vervolgens is een goed begin de reguliere website van het bedrijf. Als je met bovenstaande ‘bril’ op onderzoek uitgaat ervaar je op de verschillende pagina’s al wat hun producten zijn, hoe het gemaakt wordt, wat het bijdraagt, waarom het slim is, etc. Wanneer dat globale verhaal duidelijk is zit de volgende stap; de IR pagina van het bedrijf. Daar nemen ze jou als investeerder mee in hun verdienmodel. Ze leggen uit hoe het in elkaar zit. Hoe zij de markt zien en hoe zij het businessmodel vormgeven om hiervan te profiteren.
Als voorbeeld Kion Group. Via de site en de pagina “about us” en doorklikken op “Kion at a glance” Kom je eigenlijk al de allerbelangrijkste informatie tegen in tekst, plaatjes en filmpjes over hoe het verdienmodel in elkaar zit. Ze schetsen het beeld van de wereld en de ontwikkelingen en waar zij de toegevoegde waarde leveren. Het leveren van slimme en innovatieve producten in de intralogistics business (forklifts, warehouse equipment en warehouse systems). Het heeft allemaal te maken met de “material handling”. Die dragen bij aan de waardeketen van het distribueren van producten. Zaken kunnen goedkoper, slimmer, efficiënter, duurzamer, etc.
Vervolgens geeft een korte blik op de IR pagina, doorklikken op “investor highlights” de uitwerking van het verdienmodel. Veel investeren in innovatie en nieuwe technologie. Ze varen op een gedegen geïntegreerd businessmodel, oftewel ze bieden een zo compleet mogelijk pakket aan producten en diensten. De innovatie moet bijdragen aan synergie en cross selling.
Dan heb je al een idee. Snap ik het? Vind ik het aantrekkelijk? Zie ik hier fantasie in? Na bovenstaande kom je op de IR presentation. Daarin wordt de hoofdlijn verder uitgediept zodat je een wat beter gevoel krijgt bij het verdienmodel en hoe dat er volgens het management uit ziet. Waar investeren ze geld in? Wanneer wordt hoeveel waar verdiend? Hoe verloopt het verkoopproces (order backlogs)? Hoe ontwikkelen zij op lange termijn het verdienmodel?
Als dit beeld duidelijk is heb je waarschijnlijk ook een idee hoe het verdienmodel de tijd des tijds gaat doorstaan. Het effect van vraaguitval of economische cycli? Hoe antifragiel is het verdienmodel? Wat gebeurt er bij Kion als we in een recessie komen? Minder investeringen in intralogistics. Uitstel van investeringen. Maar ook meer behoefte aan efficiency. Op langere termijn creëert economische downturn de behoefte bij bedrijven om zich sneller aan te kunnen passen. Daar kan je je intralogistics op organiseren. Al deze effecten spelen. Hoe precies en exact is niet per se belangrijk. Het is wel belangrijk om deze effecten te zien en te snappen. Dat bevestigd niet alleen dat je het bedrijf en het verdienmodel snapt, maar het zorgt er ook voor dat je de toekomstige situaties kan volgen en kan begrijpen. Je tast niet in het duister en je kan rustig toekijken hoe de wereld in onrust reageert op gebeurtenissen die jij al had ingecalculeerd. Dat zorgt voor een goede nachtrust en het gevoel dat je grip hebt op je portefeuille.
Vriend van de Show & PDT
Deze week geen update, hier hadden we helaas geen tijd meer voor. We proberen de aflevering altijd binnen het uur te houden. Vooral de afleveringen met een gast erbij is een uitdaging!
Portfolio
Portfolio waarde: € 230.600
Volgende week gaan we het hebben over '2/4 Fundamentele analyse: Competitief voordeel en management (met Dennis Emmelkamp)'. Rest ons nog een ding: Investeer in je kennis! En beleg met beleid.
Word Vriend
Vind je het leuk om ons te steunen als onafhankelijke podcast, gebruik te maken en mee te denken met de Portfolio Dividend Tracker? Voor €6,25 per maand krijg je toegang. Zeven dagen gratis proberen!
► Doe mee met Jong Beleggen: PortfolioDividendTracker.com
Pim's portfolio
► Bekijk mijn volledige aandelen portfolio: Portfoliodividendtracker.com/jongbeleggen
JB updates op Instagram
► @JongBeleggen op Instagram: Instagram.com/jongbeleggen