Passie beleggen
Afgelopen dinsdag ben ik weer op TV geweest. Dit keer bij Editie NL, om te praten over ‘passie beleggen.’ De aanleiding was een Russisch onderzoek naar de rendementen van Lego over een periode van 28 jaar.
/w=640,quality=90,fit=scale-down)
Passie beleggen is een hippe benaming voor wat eerst alternatieve beleggingen heette. Het zijn beleggingen naast de traditionele aandelen zoals obligaties, goud en vastgoed. Het is een meer speculatieve vorm van beleggen. De waarde van passie-investeringen wordt bepaald door hun zeldzaamheid, kwaliteit, vraag en culturele waarde.
Voorbeelden zijn klassieke auto’s, sieraden, Lego, whisky, horloges, of postzegels. Maar ook bijzondere luxe tassen of klassieke Nike schoenen.
Passie-investeringen kunnen zorgen voor diversificatie in je portfolio en voor een potentieel rendement op de investering. Ook kan het gezien worden als hedge omdat het niet een directe correlatie heeft met de aandelenbeurs of, in sommige gevallen, met de economische omstandigheden.
Passie-beleggen is niet voor iedereen weggelegd. Het vereist gespecialiseerde kennis over de items waar je gepassioneerd over bent. Als je zomaar iets koopt, kan het goed fout gaan. Het is wel een geweldige manier om van je vermogen te genieten terwijl je geld verdient. Ook in deze assetklasse blijven de drie basisregels gelden:
- Alleen beleggen met geld dat je voor een lange periode (10 jaar) kan missen;
- Weet wat je koopt;
- Goed spreiden.
Industrie special: de energietransitie
Deze week weer een industrie special. De vorige met Koen van Dooren over de semiconductor- en chipindustrie is ons goed bevallen. Binnenkort komen we met meer specials over fintech, kunstmatige intelligentie en databasesystemen. Nu gaat we het eerst hebben over de energietransitie met Jilles van den Beukel.
Wie is Jilles?
Jilles van den Beukel is een energiespecialist en gepromoveerd op geofysica aan de Universiteit Utrecht. Hij werkte 26 jaar voor Shell op verschillende locaties in Nederland, de Verenigde Staten en Gabon op het gebied van onderzoek, exploratie en ontwikkeling.
Als hoofd geowetenschapper was hij verantwoordelijk voor de ondergrondse ontwikkeling van olie- en gasvelden, offshore boorcampagnes in de Noordzee en voordat hij Shell in 2015 verliet, exploratie in Denemarken. Jilles is nu ruim zes jaar onafhankelijke energieanalist.
Zijn onderzoeken, onder andere voor The Hague Centre for Strategic Studies, richten zich op de olie- en gasindustrie, energiemarkten en de energietransitie. Hij levert regelmatig bijdragen aan andere podcasts zoals Studio Energie, Energeia (de energietak van het FD) en verschillende onderzoeksinstituten en denktanks.
Royal Dutch Shell
We kunnen het niet laten om het ook even over Shell te hebben. Jilles heeft er immers 25 jaar gewerkt. Je zou kunnen zeggen dat hij in de voetsporen van zijn vader is getreden. Shell kent een lange geschiedenis in Nederland, en werd opgericht in 1907. Royal Dutch verdwijnt binnenkort uit de naam. Recent hebben alle aandeelhouders (99%) namelijk ingestemd voor een verhuizing naar Londen. Hiermee doet Shell afstand van de Koninklijke naam 'Royal Dutch' en verhuist het hoofdkantoor naar Engeland. De verhuizing en naamswijziging gaat Jilles wel een beetje aan het hart. Hebben we Shell niet weggepest en staren we ons alleen maar blind op de groene kant van de transitie? We vragen het Jilles!
Als het gaat over Shell, bespreken we ook de return on capital op olie (25%) en zetten we dat af tegen duurzame energie. Verder stellen we Jilles de vraag of beleggen in Shell wel zo handig is omdat de marges in de toekomst stukken lager zullen zijn. Daar bovenop komt ook nog het risico van de maatschappelijke druk en het extra beprijzen van vervuilende energie.
Wat is de energietransitie?
De energietransitie is simpel gezegd de overgang van een energiesysteem gebaseerd op fossiele energiebronnen naar een energiesysteem gebaseerd op duurzame en CO2-neutrale energiebronnen. Of te wel: de overgang van het gebruik van kolen, olie en gas naar het gebruik van zon, wind en water als energiebronnen.
Deze transitie is extreem noodzakelijk om een verdere opwarming van de aarde te voorkomen en te beperken. In het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015 staat onder andere dat we uiteindelijk volledig zonder fossiele energiebronnen moeten. Vanuit allerlei kanten is maatschappelijke druk ontstaan om de transitie te versnellen.
Deze energietransitie stelt tegelijkertijd het vraagstuk van de beschikbaarheid, betaalbaarheid en betrouwbaarheid van het toekomstige energiesysteem aan de orde: vooralsnog zijn er onvoldoende duurzame energiebronnen om deze overgang te kunnen realiseren, terwijl het aanbod van energie uit deze bronnen fluctueert door de dag en seizoenen heen. Momenteel zien we een extreme disbalans in de beschikbaarheid van energie, met als resultaat dat de olie-, gas- en elektriciteitsprijzen omhoog schieten. Als nu te weinig wordt geïnvesteerd in oude en bestaande technieken, kan dit betekenen dat we op korte termijn met schaarste komen te zitten waardoor we genoodzaakt zijn om het uit het buitenland te halen. Putin zal ons met open armen ontvangen. Een speelveld met een hoop mijnen, dus hoe gaan we dit succesvol doen? Jilles helpt ons om het meer te begrijpen.
Energie zit verweven in de samenleving
De energietransitie staat niet op zichzelf. Energie is verweven met veel maatschappelijke functies: met de productie van voedsel, met de werking van ons financiële systeem, met de productie van materialen, en met onze veiligheid en gezondheid. Nu de gasprijs extreem hoog is, is bijvoorbeeld het produceren van kunstmest duur geworden. Hierdoor worden fabrieken stilgelegd wat even later weer voor problemen zorgt voor onze gewassen. Het is een rimpeleffect dat zorgt dat we over een tijdje minder voedsel hebben en daardoor duurder zullen gaan eten. Als we een strenge winter krijgen, is het niet heel onwaarschijnlijk dat sommige industrieën volledig van het gas worden afgesloten om huishoudens nog wel te kunnen voorzien van gas.
Verder hebben we momenteel een chronisch tekort aan woningen. Advies is vaak: bouwen, bouwen en bouwen. Maar voor een woning heb je veel staal en cement nodig en beide vragen extreem veel energie om te produceren. Ook daar gaan we kinkjes in de kabel zien en ongetwijfeld stijgende prijzen.
In bijna alles wat we doen zit energie in, direct of indirect. Als we de transitie niet soepel laten verlopen gaan we overal pijntjes krijgen.
Beprijzen van CO2 (emissierechten)
CO2-beprijzing wordt beschouwd als een efficiënt mechanisme om klimaatverandering tegen te gaan. Broeikasgassen veroorzaken de opwarming van de aarde. Door een prijs aan deze emissies te hangen, kunnen de producenten zelf bepalen hoe ze hun emissies het meest efficiënt kunnen verminderen. Al tientallen jaren zijn economen het met elkaar eens dat dit de meest efficiënte manier is om de transitie te versnellen. Door CO2 uitstoot duurder te maken krijg je vanzelf een extra incentive om uitstootloze alternatieven te bedenken en te ontwikkelen.
Momenteel werkt het systeem niet helemaal vlekkeloos omdat de prijs van de emissierechten niet overal gelijk is in de wereld. In Amerika en China betaal je minder voor emissierechten dan in Europa. Hierdoor is het speelveld niet gelijk en maak je het aantrekkelijk om buiten Europa te gaan produceren. Jilles geeft hier een duidelijke mening over en legt het goed uit in de podcast.
Wat zijn duurzame energiebronnen?
Duurzame energie is fossielvrije energie. Het is een mooie, schone vorm van energie die niet van fossiele bronnen zoals aardgas en steenkool komt. Bij het opwekken van energie uit duurzame energiebronnen is er dus geen CO2-uitstoot.
1) Windenergie gebruiken we in Nederland veel als duurzame energiebron. Wij hebben in ons land de ideale omstandigheden voor het opwekken van deze energie: aan wind is tenslotte geen gebrek. Windturbines zetten windenergie om in groene stroom.
2) Zonne-energie komt, zoals de naam al zegt, voort uit de zon. Het is energie in de vorm van licht en warmte. Dankzij zonnepanelen wordt zonne-energie opgevangen en omgezet tot stroom.
3) Waterkracht is een veelgebruikte duurzame energiebron in Europa. De kracht die ontstaat uit vallend of stromend water maakt het mogelijk om stroom op te wekken. Dit gebeurt in waterkrachtcentrales. Hoewel wij in Nederland twee waterkrachtcentrales hebben, is het aandeel waterkracht als energiebron in Nederland vrij klein. Dat komt doordat het Nederlandse landschap weinig bergen en hoogteverschillen heeft.
4) Biomassa komt van zowel dierlijk- als plantaardig materiaal. Zo vallen onder andere GFT, houtafval, koolzaadolie, mais en dierlijke vetten onder biomassa. De bio-energie die uit deze bronnen ontstaat wordt verwerkt tot warmte, biobrandstof of groen gas.
Bedrijven die besproken worden in de aflevering
In de aflevering worden allerlei soorten beursgenoteerde bedrijven besproken. Uiteraard komen de grote olieconcerns langs zoals Shell, Total, BP, ExxonMobil en Chevron. Verder spreken we ook de wind gerelateerde bedrijven zoals Vestas, Ørsted en Sif Holdings. Ook Alfen wordt even benoemd. Jilles vindt mijnbouwbedrijven een onderbelicht stuk als het gaat om de energietransitie. Er zijn volgens hem extreem veel extra grondstoffen nodig om de transitie succesvol te laten verlopen. Je moet dan denken aan lithium, kobalt en koper. Vrij recent heeft TNO daar twee papers over gepubliceerd. Bekende mijnbouwers die besproken worden zijn Rio Tinto en Teck Resources. Ook Glencore komt ter sprake als handelshuis in grondstoffen.
S&P Global Clean Energy Index
Een bekende ETF onder jonge beleggers is de Global Clean Energy index. Gebaseerd op deze index heeft onder andere iShares een ETF uitgegeven onder de naam Global Clean Energy. Van de 75 bedrijven in deze index, is Jilles bekend met een paar zoals Vestas Wind Systems, Orsted, Enphase Energy en Energias de Portugal
The S&P Global Clean Energy Index is designed to measure the performance of companies in global clean energy-related businesses from both developed and emerging markets, with a target constituent count of 100.
Vriend van de Show & PDT
Deze week geen update, hier hadden we helaas geen tijd meer voor. We proberen de aflevering altijd binnen het uur te houden. Vooral de afleveringen met een gast erbij zijn een uitdaging!
Portfolio
Thor Industries
Afgelopen augustus heb ik voorgesteld aan Koen (uit de community) om gezamenlijk Thor Industries te analyseren.
"De bedoeling is om van elkaar te leren, dus corrigeer, vul aan en discussieer. Uiteindelijk komen we hopelijk met elkaar tot een ultieme analyse en waardering van dit aandeel."
De analyse bestaat uit vier onderdelen zoals ook in de fundamentele analyse aflevering met Dennis te horen is geweest:
1) Competitieve voordelen;
2) Management;
3) Sectorontwikkelingen;
4) Financiële gegevens.
Er zijn tientallen Vrienden actief geweest met in totaal 52 reacties. Ondertussen hebben al meerdere Vrienden een positie ingenomen waaronder ook Dennis. Dennis geeft een toelichting in aflevering 75.
Campers en caravans
Thor Industries (THO) is een toonaangevende fabrikant van getrokken en gemotoriseerde recreatieve voertuigen (RV's). Het heeft een uitgebreide merkenportfolio met activiteiten in Noord-Amerika en Europa. Dit segment kreeg vorig jaar tijdens de pandemie een boost met een sterke vraag van consumenten. Thor verkoopt voornamelijk caravans en campers via de merken van haar dochterondernemingen. Dit zijn onder andere Airstream, Heartland RV, Jayco, Livin Lite RV, Erwin Hymer.
Thor kan bestempeld worden als een sterk bedrijf met een duidelijke competitief voordeel. Het marktaandeel voor gemotoriseerde voertuigen (campers) is 47,6% en voor caravans 41,9%. Samen met Forest River (een bedrijf van Warren Buffett) hebben ze een groot gedeelte van de markt. De kracht van hun moat is terug te zien in de Return on Invested Capital (ROIC) met 18,3% in de afgelopen tien jaar (median). Doorgaans worden bedrijven boven de 15% bestempeld als sterk.
Waardering van een cyclisch bedrijf
Het was voor mij een aardige oefening om een cyclisch bedrijf te waarderen. Ik heb meerdere pogingen gedaan. Onder andere door de Vrienden in de community en zelf bijleren heb ik meerdere malen de waardering aangepast. De waardering heb ik gedaan met de Discounted Cash Flow (DCF) Methode. Omdat Thor Industries een cyclische onderneming is, kan ik niet zomaar uitgaan van de meest recente cijfers. Ik moet het als het ware normaliseren over een periode van tien jaar. Ik pak bewust deze periode omdat ik dan zeker weet dat ik een complete cyclus heb.
Ik heb een positie in Thor Industries genomen voor 4,5% van mijn portfolio. Mijn berekende fair value is €140,35 en met een margin of safety van 25% een buy op €105,27.
Hier zijn mijn aannames / berekeningen:
- 6,6% is de gemiddelde operating margin van de afgelopen tien jaar. Dat kan gezien worden als de EBIT.
- De gemiddelde rente- en belastinglast schat ik op 20%.
- Ik heb de omzet van 2020 gepakt: €8.168 miljoen euro. Hiermee is de berekening direct conservatief omdat de komende jaren de omzet een stuk hoger uit gaat vallen. De verwachting voor 2021 en 2022 is anderhalf keer zoveel.
- 55 miljoen uitstaande aandelen.
- Tien jaar CAGR van 6,9%, dat heb ik afgerond naar 7%. Omdat het een gemiddelde van tien jaar is, zie ik geen reden om een afwijkende groei te pakken voor jaar zes t/m 10.
- In 2021 kom ik uit op een cashflow per aandeel van 7,84. Analisten verwachten voor dit jaar 11,85 en voor volgend jaar 14,13. Ik weet dat mijn berekening erg afwijkend is maar ik heb het ook conservatief genormaliseerd. Ik doe dus geen handmatige correctie op de winsten van dit jaar en volgend jaar. De backlog staat op dit moment op een all-time high (te zien in de laatste kwartaalupdate).
- Een perpetual van 4% vind ik aan de hoge kant. Ik heb gerekend met 3%, net iets boven de wereldgroei.
Portfolio waarde
€ 266.200
Nieuws, content tip, vraag en review
Deze week geen content tip, review of vraag, hier hadden we helaas geen tijd meer voor.
Volgende week gaan we het hebben over 'het beleggingsjaar 2021 en een portfolio update'. Rest ons nog een ding: Investeer in je kennis! En beleg met beleid.
Word Vriend
Vind je het leuk om ons te steunen als onafhankelijke podcast, gebruik te maken en mee te denken met de Portfolio Dividend Tracker? Voor €6,25 per maand krijg je toegang. Zeven dagen gratis proberen!
► Doe mee met Jong Beleggen: PortfolioDividendTracker.com
Pim's portfolio
► Bekijk mijn volledige aandelen portfolio: Portfoliodividendtracker.com/jongbeleggen
JB updates op Instagram
► @JongBeleggen op Instagram: Instagram.com/jongbeleggen