Afgelopen maandag ben ik (weer) op TV geweest. Dit keer bij Jeroen Pauw in het programma Scheefgroei over pensioen. Jeroen Pauw onderzoekt hoe het kan dat het gros van de gewone mensen in hun dagelijks leven slechts weinig terugziet van de economische groei. Andere onderwerpen die eerder behandeld werden waren onderwijs, arbeidsmarkt, woningmarkt en gezondheid.
Ik werd uitgenodigd omdat ik zelf beleg voor mijn pensioen. Het programma heeft 1,2 miljoen kijkers. Dat was terug te zien in het bezoekersaantal van de aflevering. Die schoten gelijk omhoog. We staan nu dan ook weer met de podcast in de top 5 Nederlandse podcasts!
Even iets rechtzetten over Alpha
Mees uit de community stuurde mij een berichtje: “Ik heb nog wel een kleine rectificatie op jouw statements rondom Alpha in de aflevering. Jij stelt dat portfolios met een overperformance een alpha hebben ‘gecreëerd’. Alleen een Alpha ligt wel iets gecompliceerder. Voor een Alpha moet er namelijk een interactie bestaan met risk. Bijvoorbeeld, bij een overperformance met een hoge Beta is geen sprake van Alpha.”
Als we praten over de Alpha van Jensen dan heeft Mees inderdaad gelijk. Om te spreken over een Alpha moet je risico meenemen. Return = Risk free rate + Beta * market risk premium + a. Nu kan je twijfelen aan het feit dat Beta geen goede graadmeter is om risico te definieren. Alpha staat altijd in verhouding met Beta want het is een overkoepelend framework, althans als je die van Jensen gebruikt.
Mees heeft inderdaad gelijk en ik begrijp het in grote lijnen, alleen sta ik niet achter dit principe. Beta staat voor de beweeglijkheid van een aandeel. Dat zegt naar mijn idee veel over het sentiment in het aandeel. Sentiment kan twee kanten op gaan maar het betekent niet automatisch overwaardering. Risico staat naar mijn idee los van beweeglijkheid. Ondertussen begrijp ik goed dat risico heel moeilijk te vatten is in een enkele variabele. Heel veel zaken staan in verband met elkaar in de financiële markt.
Zelf vind ik dat Alpha gewoon om een outperformance gaat op de brede index. Ook al neem je meer risico. Dat loopt er een soort van uit over een langere periode, zeg 10-15 jaar.
Wat is de relatie tussen economie en de beurs
Er wordt vaak gesproken over een samenhang tussen de economie en de beurs. Is die er überhaupt wel? Wat is de relatie tussen de economie van een land en haar aandelenmarkt? Hoe is dit op globaal niveau? Is het altijd waar dat de aandelenmarkt de economische omstandigheden van een land weerspiegelt?
Over het algemeen zal de aandelenmarkt de economische omstandigheden van een economie weerspiegelen. Als een economie groeit, zal de productie toenemen en zouden de meeste bedrijven een hogere winstgevendheid moeten ervaren. Deze hogere winst maakt de aandelen van het bedrijf aantrekkelijker - omdat ze bijvoorbeeld hogere dividenden aan aandeelhouders kunnen geven. Een lange periode van economische groei zal de aandelen ten goede komen. Wat nou als alle beursgenoteerde bedrijven geen afspiegeling meer zijn van alle bedrijven samen, dus gecombineerd met alle private (niet beursgenoteerde) bedrijven? Kan je dan nog wel spreken van een samenhang? We vragen het Heleen!
Vragen die behandeld worden in de podcast
- Wat is de relatie tussen economie en de beurs?
- Hoe werkt inflatie en hoe wordt inflatie berekend?
- De ECB/FED drukt maar geld bij, moeten we ons zorgen maken?
- Kan de rente ooit weer omhoog? Of gaat 1,5% het plafond zijn?
- Gemiddeld gaat de beurs met 8% omhoog en in de laatste tien jaar is de S&P 500 met ruim 300% omhoog gegaan. Hoe komt dat?
- Wat vindt Heleen van share buyback? Het terugkopen van eigen aandelen wordt steeds populairder onder bedrijven.
- Vermogen is nu erg geconcentreerd. Waarom wordt inkomen uit werk zo zwaar belast en inkomsten uit vermogen nauwelijks?
- Als laatste doet Heleen een voorspelling over de economie de komende paar jaar.
Wie is Dr. Heleen Mees?
Dr. Heleen Mees is vandaag te gast. Heleen is een econoom, jurist en publicist, woonachtig in New York en regelmatig in Amsterdam. Misschien ken je haar ook wel als powerfeminist. Ze is medeoprichter en voorzitter van het bestuur van een NGO die pleit voor meer vrouwen in topfuncties. In die hoedanigheid voert ze campagne voor 30% vertegenwoordiging van vrouwen in alle raden van bestuur, wat in Nederland verplicht is sinds 1 januari 2022.
Ze doceerde aan de Tsinghua University in Peking. Sinds 2012 is ze universitair hoofddocent aan de Wagner Graduate School van de New York University, universitair hoofddocent economie aan de Universiteit van Tilburg.
In haar economisch onderzoek richt ze zich op de macro-economische implicaties van de opkomst van China voor westerse economieën. Hierover schreef ze een boek: The Chinese Birdcage – How China's Rise Almost Toppled the West, dat in 2018 werd gepubliceerd door Palgrave Macmillan in New York. Momenteel is ze bezig met een nieuwe editie.
Daarnaast is Heleen columnist voor de Volkskrant en Project Syndicate. Veel van haar werk is verschenen in kranten en tijdschriften, waaronder Foreign Policy, The New York Times, The Financial Times en Le Monde. Als laatste nog een leuk feitje over Heleen, ze spreekt vloeiend Engels en Nederlands maar ook Chinees (Mandarijn), Frans en Italiaans.
Wat is macro-economie?
Macro-economie is het onderdeel van de economische wetenschap dat zich bezighoudt met de bestudering van 'geaggregeerde grootheden'. Dit zijn economische indicatoren die gelden voor grote groepen, bijvoorbeeld alle bouwbedrijven, alle huishoudens, of Nederland als geheel. Voorbeelden van macro-economische indicatoren zijn het bbp, de werkgelegenheid, de consumptie, de investeringen en de handel met het buitenland. Meestal bestudeert de macro-economie de economische samenhangen in een land.
De macro-economie is de tegenhanger van de micro-economie, die zich primair op de acties van individuele bedrijven en consumenten richt. Micro-economie probeert te verklaren hoe gedrag de prijzen en hoeveelheden in specifieke markten determineert.
Macro-economen ontwikkelen modellen die de relatie tussen onderzochte factoren als nationaal inkomen, output, consumptie, werkloosheid, inflatie, besparingen, investeringen, internationale handel en internationale kapitaalstromen proberen te verklaren. Deze modellen en hun voorspellingen worden door zowel overheden als grote bedrijven en banken gebruikt om te helpen bij de ontwikkeling en evaluatie van economisch beleid en business strategie.
Kortom, de macro-economie bestudeert eigenlijk algehele economisch-maatschappelijke ontwikkelingen. Meso-economie kijkt naar de economische activiteiten van bedrijfstakken of sectoren. Gedrag en behoeften van de mens en taakgerichte eigenschappen. Micro-economie bestudeert het economisch gedrag van consumenten en producenten. Het gaat om vraag en aanbod van producten en diensten. Krijg je al een déjà vu naar je ecnomonieles op de middelbare school?
Discrepantie tussen productiviteit en salarisgroei
Een van de redenen waardoor alle beurskoersen de laatste twintig jaar zo hard omhoog zijn gegaan is de toetreding van China bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO). De globalisering begon eigelijk al in de jaren tachtig (zie onderstaande afbeelding) maar kreeg een versnelling sinds de toetreding van China in 2001. Vooral Amerikaanse bedrijven verplaatsten toen hun productie naar lagelonenlanden, maar gingen ondertussen wel premium prijzen rekenen in het Westen. Apple is een perfect voorbeeld hiervan. In de vorige aflevering heb ik de podcast ‘Land of the Giants’ getipt. In de aflevering ‘Apple's China Problem’ wordt goed uitgelegd hoe Apple het productieproces verplaatst heeft naar China en hoe dat gigantische winsten heeft gerealiseerd.
Onderstaande afbeelding laat ook mooi zien dat de productiviteit per werknemer flink is toegenomen maar de salariscompensatie is achtergebleven. Door deze ontwikkeling is rijkdom vooral gegaan naar de aandeelhouders van deze bedrijven. Langzaam kan dat een probleem worden omdat de productieve middenklasse steeds minder geld te besteden heeft om spullen te kopen.
TINA: There Is No Alternative
Wanneer we er vanuit gaan dat er nauwelijks samenhang is, dan heeft het loslaten van de samenhang tussen economie en de beurs mogelijk nog een andere oorzaak. Er zijn geen alternatieve vormen meer om je geld in te steken. De obligatiemarkt was altijd een goed alternatief voor aandelen. Nu de rente zo laag is en je bij AA staatsobligaties geld moet toeleggen, is beleggen in aandelen nog de enige aantrekkelijk vorm. Dit kan de relatie met de economie verstoren. Historisch gezien betalen we vijftien keer de winst voor aandelen. Al een geruime tijd zitten we boven het gemiddelde. Zelf al betalen we 25 keer de winst, dan kan je nog steeds een earning yield van 4% verwachten! Nog ruim boven de obligatierente dus.
Even snel, wat is earnings yield?
Het verdienrendement is het quotiënt van de winst per aandeel gedeeld door de aandelenkoers, wat E/P oplevert. Het is het omgekeerde van de P/E-ratio. Het winstrendement wordt weergegeven als een percentage en maakt daarom een onmiddellijke vergelijking met de geldende lange rente mogelijk. Als je een koers/winst verhouding van 25 betaalt voor een bedrijf, heb je een earnings yield van 4% (100/25).
Een hond aan een zeer lange lijn als metafoor voor de samenhang
Elke dag worden we getrakteerd op nieuws over de economie en informatie over hoe de aandelenmarkt het de laatste tijd heeft gedaan. Het kan heel moeilijk zijn om te verwerken wat er aan de hand is, omdat er op elk moment in de tijd heel weinig correlatie kan zijn tussen hoe het in de echte wereld gaat en hoe de prijzen op de beurs reageren.
De bekende fondsbeheerder en auteur Ralph Wagner beschreef ooit de relatie tussen de economie en de aandelenmarkt als volgt:
Er is een opwindende hond aan een zeer lange lijn in New York City, die willekeurig alle kanten op schiet. De eigenaar van de hond loopt van Columbus Circle, door Central Park, naar het Metropolitan Museum. Op elk moment is het niet te voorspellen welke kant het hondje op zal slingeren.
Maar op de lange termijn weet je dat hij met een gemiddelde snelheid van vijf kilometer per uur naar het noordoosten trekt. Het verbazingwekkende is dat bijna alle honden kijkers, groot en klein, hun oog op de hond lijken te hebben en niet op de eigenaar.
Deze analogie wordt veel gebruikt om mensen te helpen begrijpen hoe de economie en de aandelenmarkt op elkaar uitspelen. Een van de moeilijkste dingen om als belegger te doen, is om twee tegengestelde gedachten tegelijk in onze geest te koesteren en een manier te vinden om ze vast te houden, ondanks de cognitieve dissonantie die dit kan veroorzaken.
Inflatie & deflatie
We meten inflatie door de prijzen te volgen van een mandje consumentengoederen: de consumenten prijs index (CPI). Dat mandje wordt bepaald door te kijken waar we gemiddeld ons geld aan uitgeven. Hoe het mandje eruit ziet wijzigt dus door de tijd heen.
Er is best wat discussie over hoe we die inflatie nou moeten meten. De CPI in de VS wordt bijvoorbeeld gecorrigeerd voor producten die minder worden gekocht door prijsstijgingen. Die productgroep gaat dan minder zwaar wegen. Het gaat er vooral om wat de trend is en welke prijzen precies stijgen.
Het is ook goed om inflatie in tweeën te delen. De ene inflatie is de andere niet namelijk. Grofweg zijn er twee soorten. Kosteninflatie en bestedingsinflatie. Soms wordt dat een kip- en eidiscussie. Kosteninflatie is het makkelijkst uit te leggen met Shell als voorbeeld. Gaan de olieprijzen omhoog, dan stijgt de benzineprijs aan de pomp ook. Kosteninflatie dus. Shell berekent de kosten van de hogere inkoop door aan de consument. Van bestedingsinflatie is sprake wanneer er meer vraag is dan aanbod. We zien dit nu in de autoindustrie. Er zijn te weinig chips. Daardoor produceren we 'te weinig' auto's en dus verhoogt men de verkoopprijzen.
Bij deflatie heerst het beeld dat we dat ten alle tijden moeten voorkomen. Maar als je daar goed over nadenkt is dat best gek. Stel, alles wordt elk jaar 1% goedkoper: je boodschappen, de TV, je vakantie en je auto. Dan kan ik geen enkel argument verzinnen om hier tegen te zijn.
Er zit ook economische logica in deflatie. Als we technologisch sterk ontwikkelen dan gaan we sneller en goedkoper produceren. We worden steeds efficiënter en dat zorgt voor dalende prijzen. We mogen best een beetje 'aardiger' zijn voor deflatie. Hoe meer je de economisch 'goede' deflatie hebt, hoe beter. Dan kan er namelijk meer geld in de economie gestopt worden. Dat geld zorgt weer voor versnelde economische groei. Zolang de inflatie niet de overhand krijgt, is dat wat mij betreft een prima variant.
Wil je meer weten over inflatie en deflatie? In aflevering 76 hebben we het uitgebreid gehad over de gevolgen van inflatie.
76. De gevolgen van inflatie🔮 Nederlandse toppers 2022 volgens Jong Beleggen Vrienden
De stemming is gesloten op 31 december 2021 en de top 10 is bekend. Er is niet zoveel veranderd vergeleken met vorig jaar, er zijn maar liefst zeven dezelfde namen. ASR, ASM International en Philips zijn nieuw in de top 10. Gaan we dit jaar wel een alpha maken op de AEX GR? Het hele jaar kan je de performance van de top 10 volgen via deze Google Sheet.
Top 10 voor 2022
- 48% | Just Eat Takeaway
- 33% | ASML
- 29% | Prosus
- 20% | CMcom
- 20% | Koninklijke Ahold Delhaize
- 17% | ASR Nederland
- 17% | Royal Dutch Shell
- 8% | ASM International
- 8% | Adyen
- 7% | Koninklijke Philips
Voor 2021 is het resultaat iets hoger uitgevallen omdat ik nu ook de dividenden heb meegenomen. Zie tab '2021' in dezelfde sheet. Resultaat van onze voorspellingen: 16,1% inclusief dividend vergeleken met 30,9% voor AEX GR.
📈 Rendement 2021
Jaarrendementen delen voordat het jaar is afgelopen is natuurlijk niet zo slim. In de laatste twee beursweken van vorig jaar heb ik nog wat extra rendement gemaakt. Eerder had ik een YTD (21 december 2021) rendement gecommuniceerd van 21,2%. Uiteindelijk heb ik het jaar afgesloten met een rendement van 23,0%. Nog steeds een stukje lager dan de brede index. Een vergelijking maken op jaarbasis heeft niet zoveel zin. Ik beleg nu twee jaar, ook dat heeft nog niet zoveel zin. Meer data heb ik momenteel niet.
Resultaten 2021
- Pim: 23,0%
- AEX GR: 30,9%
- S&P 500: 28,8%
- iShares MSCI World in dollar: 22,1%
- iShares MSCI World in euro: 32,5%
Gemiddeld resultaat 2020 en 2021
- Pim: 22,5%
- AEX GR: 18,6%
- S&P 500: 23,3%
- iShares MSCI World in dollar: 19,0%
- iShares MSCI World in euro: 19,4%
Portfolio
Transactie: Nee
Portfolio waarde: € 276.400
Volgende week gaan we het hebben over 'De uitdaging van duurzaam beleggen (met Anne-Marie Rakhorst)'. Rest ons nog een ding: Investeer in je kennis! En beleg met beleid.
Word Vriend
Vind je het leuk om ons te steunen als onafhankelijke podcast, gebruik te maken en mee te denken met de Portfolio Dividend Tracker? Voor €6,25 per maand krijg je toegang. Zeven dagen gratis proberen!
► Doe mee met Jong Beleggen: PortfolioDividendTracker.com
Pim's portfolio
► Bekijk mijn volledige aandelen portfolio: Portfoliodividendtracker.com/jongbeleggen
JB updates op Instagram
► @JongBeleggen op Instagram: Instagram.com/jongbeleggen