Aanvulling op vorige aflevering
Vorige week was Jan Bart de Boer te gast. De aflevering is op een donderdag uitgekomen maar opgenomen op een dinsdagochtend. Op het moment van opname was al het nieuws rondom FTX nog niet bekend. Woensdag kwamen de eerste negatieve berichten pas naar buiten.
Grappig genoeg heeft Jan Bart in de aflevering goed het risico van crypto-bedrijven in kaart gebracht. Eén dag later gaat het op een na grootste cryptoplatform failliet, exact om de redenen die Jan Bart in de podcast heeft genoemd.
“Ik zou een link maken naar ons gesprek en de ondergang van FTX. Een derivatenbeurs die zowel beurs als centrale tegenpartij in één was! De tegenpartij van alle derivaten trades was FTX. Zonder clearing members en brokers en met een eigen Market Maker (Alameda Research) er half in. Geen toezichthouder die keek of de CCP (central counterparty) functie wel goed werd uitgevoerd. Geen clearing members die Alameda Research hadden kunnen afstoppen (want dat is onze rol).”
Net als de aandelenmarkt, heeft FTX ook de werking van een spot market. Alleen heeft het geen CCP (centrale tegenpartij) die door externen gecontroleerd kunnen worden. Daardoor kan het ook wel gezien worden als trade for trade. Daar bovenop komt ook nog eens dat de exchange een bewaarplaats is. In de aandelenwereld wordt bezit van aandelen bewaard in een custodian (depotbank), en die is uiteraard gescheiden van de broker en exchange.
125. Clearing en settlement (met Jan Bart de Boer) | € 231.800Crypto is bijna altijd bilaterale handel, je loopt risico op de tegenpartij. Die ken je niet, de centrale partij is immers een computer of ook wel de blockchain genoemd. Niemand is daar echt verantwoordelijkheid voor en het kan dus net zo goed of fout gaan als in op de beurs met echte mensen. Al gaat het in de meeste gevallen natuurlijk wel goed. De meeste grote crypto platformen zijn zowel broker, als clearing, als centrale tegenpartij en custodian. Die hebben dus eigelijk alle functies in één. Dat is potentieel efficiënt maar kan ook wel weer leiden tot een mindere uitkomst.
En die mindere uitkomst hebben we ervaren! “Crypto is decentraal”, hoor ik iedereen nog zeggen. Ik zie steeds meer verschijnselen van de traditionele financiële wereld (van voor de financiële crisis) verschuiven naar de cryptowereld. Uiteindelijk is er weinig idealisme over en gaat het de cryptoboys alleen maar om hebzucht en status. Tijd dus voor stevige regulaties net zoals in de ‘echte’ financiële wereld.
Value traps
Value traps (in het Nederlands waarde-valkuil) zijn beleggingen die op zulke lage niveaus worden verhandeld dat beleggers het zien als een koopkans, maar in feite de goedkope waardering een misleiding is. Het wordt een value trap genoemd omdat je in eerste instantie denkt dat het een koopje is, maar achteraf bleek het een duur aandeel te zijn. Op basis van een koers-winstverhouding, cashflow of boekwaarde leek het aandeel ten onrechte goedkoop. Beleg je al voor een lange periode en hanteer je voornamelijk de strategie waardebeleggen? Dan is de kans groot dat je ooit in een value trap bent gevallen.
Omdat we gedeeltelijk over waardering gaan praten, blijft het lastig om een harde definitie te geven wanneer iets een value trap is. Al zijn er wel voldoende signalen waar je het mogelijk aan zou kunnen herkennen.
Als je al een tijdje aan het beleggen bent, ben je ongetwijfeld de term al vaker tegengekomen. Vaak wordt het gebruikt in de titel van een artikel. Een paar voorbeelden:
- [Meta Platforms] Earnings Crash: Buy the Dip or Value Trap?
- [ArcelorMittal] Stock: May Be A Value Trap
- Is [Walgreens Boots Alliance] A Value Play — Or A Value Trap?
- [Lumen] plunges on Its Dividend Cut: Is the Stock Now a Bargain or a Value Trap?
Zo kan je uit de titel elke bedrijfsnaam vervangen voor een andere. De vraag of het een value trap is, wordt voornamelijk opgegooid als het aandeel al een lange tijd aan het dalen is.
Wat is een value trap?
Een value trap is een aandeel of andere belegging die goedkoop lijkt te zijn geprijsd omdat het verhandeld wordt tegen lage waarderingsratio’s zoals koers/winst (P/E), prijs/cashflow (P/CF) of prijs/boekwaarde (P/B) voor een langere periode. Een value trap kan beleggers aantrekken die op zoek zijn naar een ‘koopje’ omdat zulke aandelen goedkoop lijken in vergelijking met historische waarderingsratio’s van het aandeel; in vergelijking met die van sectorgenoten, of in vergelijking met de gehele markt. Het gevaar van een value trap doet zich voor wanneer de aandelen blijven wegkwijnen of verder dalen nadat een belegger een positie in het bedrijf heeft genomen.
Bestaat statistisch een value trap wel?
Ik kan niet vinden of value traps statistisch gezien ook echt bestaan. Ik geef dan ook graag direct de nuance dat dit geen hard gegeven is. In principe is het op een gemiddelde basis een beetje apart om van value traps te spreken, want die categorie aandelen presteren juist als groep heel goed. Dat staat wel bekend als de factor value, besproken in aflevering 85.
De simpele uitleg van een value trap is dat het goedkoop lijkt als je kijkt naar bekende ratio's zoals koers/winst of koers/sales verhouding maar dat dit weinig zegt over de toekomst. De komende jaren kan de winst bijvoorbeeld flink dalen en dan blijkt het achteraf niet zo goedkoop.
Mogelijk kan je zeggen dat de term value trap meer spreektaal voor beleggers is om aan te geven dat iets goedkoop lijkt maar het eigelijk niet is. In de basis zakt een aandeel in een periode erg veel. Een jaar later blijkt de winst ook met veel te zijn gedaald. Dan leek het heel even goedkoop omdat ratio’s altijd werken met ‘oude’ data. Met deze nuance is ons achterhoofd kunnen we vervolgens verder kijken.
Cyclische aandelen op hun top van de cyclus
Bepaalde sectoren en industrieën zijn cyclisch. Zonder goed onderzoek uit te voeren met betrekking tot de branche waarin een bepaald bedrijf actief is, is het mogelijk dat de fundamenten van een bedrijf gezond zijn. Toch naderen ook zij een punt in de cyclus van hun bedrijf (dus omzet) waarop verwacht wordt dat de verkoop en de prestaties cyclisch zullen afnemen. In aflevering 124 hebben we het er over gehad dat bijna elkaar bedrijf in een cyclus beweegt, sommige wat kleiner dan anderen. Sectoren die echt bekend staan om de cyclus zijn bijvoorbeeld metaalverwerkers, luxe goederen, grondstoffen zoals olie, advertentiebedrijven, halfgeleiders, horecabedrijven en de reisindustrie.
53. Beleggen in cyclische en turnaround aandelen | € 207.900Het probleem met cyclische aandelen is dat er altijd een piekmoment is. Rond dat moment is de omzet en winst op het hoogste punt. De kans is aanzienlijk groot dat als je naar de ratio’s kijkt, het aandeel goedkoop lijkt. Helemaal als beleggers door hebben dat het einde van de cyclus nadert. De koers zal de weg naar beneden inzetten omdat veel ratio’s werken met winsten uit het verleden maar wel gedeeld worden door de huidige koers. Daardoor lijkt het aandeel nog goedkoper, en dat werkt emotioneel door in de daling van het aandeel.
De kans is aanzienlijk groot dat de winst met 50% of misschien wel 90% daalt het komende jaar. Het aandeel lijkt nu goedkoop maar als je de huidige koers deelt door de mogelijk toekomstige winsten kan het ineens niet meer zo goedkoop zijn. Een klassieke value trap.
Korte maar simpele voorbeelden:
- Een detailhandelaar die met seizoenen te maken heeft zoals de feestdagen.
- De homebuilders in Amerika tijdens corona, alles valt nu volledig stil.
- Een oliebedrijf tijdens corona wanneer de hele wereld stil ligt.
- Hetzelfde bedrijf tijdens een energiecrisis en oorlog.
- Olieopslagbedrijf tijdens een energiecrisis en oorlog.
- Staalbedrijf tijdens een wereldwijde recessie.
- Luxe camperbouwer tijdens economisch onzekere tijden.
Een recent voorbeeld is het Nederlandse OCI. Het bedrijf is een wereldwijde producent van stikstofhoudende meststoffen en chemicals met productielocaties in de Verenigde Staten, Nederland, Egypte, Algerije en China. Doordat de gasprijs nu door het dak gaat, kunnen ze hun producten tegen veel hogere marges verkopen omdat zij voornamelijk produceren waar de gasprijs onveranderd is. Het ziet er naar uit dat ze dit jaar (2022) meer gaan verdienen dan in de afgelopen jaren bij elkaar. Het aandeel noteert nu op een koers-winstverhouding van 5,3 en dat lijkt goedkoop. De winsten kunnen zomaar met drie kwart dalen het komende jaar. En dan is het ineens niet meer zo goedkoop.
Permanent gewijzigde marktomstandigheden
Markten zijn continu in beweging. En als het goed is, bewegen bedrijven mee. Maar soms is er sprake van een disruptieve situatie die de marktomstandigheden permanent wijzigen. Het meest ideale is dat een bedrijf mee verandert naar de nieuwe situatie. In de Westerse wereld is bijvoorbeeld collectief besloten dat het roken van sigaretten aan banden gelegd met worden. Het is dan vrij lastig om als sigarettenfabrikant te veranderen zonder dat je een compleet nieuw bedrijf wordt. Permanent gewijzigde marktomstandigheden kunnen vanuit overheden worden opgelegd doordat er beperkingen worden opgelegd of zelfs delen verboden worden. De meest voorkomende wijziging in marktomstandigheden creëren consumenten die andere behoeftes hebben en daarna gaan vragen. Als bedrijf moet je meegaan met deze veranderende vraag, voor het te laat is.
Marktomstandigheden kunnen permanent veranderen maar vaak gaat het heel langzaam en zijn de trends al ver van te voren te zien. Online winkelen is bijvoorbeeld niet iets van corona, deze ontwikkeling is al twintig jaar gaande. De pandemie heeft het alleen wel versneld. Hetzelfde geldt voor vastgoedbedrijven. De trend is remote werken waardoor er steeds minder kantoorruimte nodig is. Dat geldt natuurlijk ook voor winkelpanden.
Andere bekende ontwikkelingen zijn van on-premise naar de cloud, van licentiemodel naar abonnementsdienst en van desktop naar mobiel. Deze ontwikkelingen hebben de laatste jaren een versnelling gekregen en zijn door sommige grote spelers zoals IBM, Xerox en HP behoorlijk gemist.
De Nederlandse bankensector kan je hier mogelijk ook wel onder scharen. Sinds de financiële crisis van 2008 is de sector volledig veranderd. Van achteraf kijken wat er fout is gegaan naar proactief vooraf regulieren. Al meer dan tien jaar lang is de regeldruk toegenomen en de bewegingsruimte beperkt. Daar is ook nog eens bij gekomen dat nieuwe disruptieve bedrijven het lucratieve verdienmodel van de bank zijn gaan doen, maar dan tien keer beter. Wat je overhoudt zijn een paar basisdiensten die kapot gereguleerd worden. Het voordeel is wel dat er niet zo snel een nieuwe toetreder zal zijn.
Om weer terug te pakken naar het onderwerp value traps, net voordat de marktomstandigheden drastisch wijzigen kan het zomaar zijn dat het aandeel erg goedkoop lijkt. In de toekomst is de verdiencapaciteit flink beperkt.
Dividend aandelen met een onhoudbare hoge yield
Een dividend value trap treedt op wanneer een zeer hoog dividendrendement beleggers naar een potentieel in moeilijkheden verkerend bedrijf trekt. Niet alle bedrijven die een hoog dividendrendement hebben, zitten in de problemen maar beleggers moeten zich afvragen waarom een bedrijf bereid is zoveel meer uit te betalen dan bijvoorbeeld zijn concurrenten. Als iets te mooi lijkt om waar te zijn, is meer onderzoek wel gerechtvaardigd. Het aandeel kan inderdaad van grote waarde zijn, of het kan meer problemen opleveren dan het waard is.
Vaak heeft een dividendaandeel een hoog dividendrendement als de markt denkt dat het dividend onhoudbaar is. Bijvoorbeeld als de pay-out ratio hoger ligt dan 100%. Dat betekent dat er meer geld aan dividend wordt uitgekeerd dan er daadwerkelijk binnenkomt aan winst. De kans is groot dat het bedrijf dan geld moet lenen om aandeelhouders dividend uit te keren. Daar wordt je natuurlijk al helemaal niet blij van als aandeelhouder. Als het management slim genoeg is, verlagen of schrappen ze het dividend. Vaak gaat dit gepaard met een flinke koersdaling omdat de meeste beleggers dit aandeel bezitten voor het dividend. Helemaal als het bedrijf een lange trackrecord heeft opgebouwd over de jaren.
De kans is groot dat deze aandelen actief zijn in een krimpende markt of waar de marktomstandigheden (permanent) zijn gewijzigd. Hierdoor staan de toekomstige winsten onder druk en wordt het een steeds grotere uitdaging om hetzelfde dividend te blijven betalen. Een voorbeeld is Wereldhave. Het aandeel leek altijd goedkoop maar bleek dat achteraf niet te zijn. Je leest nu ook veel dat het ondergewaardeerd is omdat de boekwaarde hoger ligt dan de marktwaarde. Pas hiermee op, de waardering van al het vastgoed loopt altijd achter. De kans is aanzienlijk dat de prijs waarvoor het vastgoed in de boeken staat, de komende jaren naar beneden wordt bijgesteld.
Hoe kan je een value trap onderscheiden van een koopje?
Dit is misschien wel de million dollar question. Ik moet je direct teleurstellen, het antwoord is niet zo eenvoudig en zoals zo vaak met beleggen: het hangt van de situatie af. Dat is natuurlijk niet het antwoord waar je op zit te wachten. Gelukkig zijn er wel punten waar je goed op kan letten. Zoals hierboven al aangegeven komt een value trap hoogstwaarschijnlijk vaak voor bij cyclische aandelen, hoge dividendaandelen of bedrijven waarvan het businessmodel niet meer (of minder) relevant is geworden. Onderstaande is een lijstje met punten die jou als belegger direct een rode vlag moeten geven.
- Meerjarige daling marktaandeel;
- Meerjarige daling van de omzet;
- Meerjarige daling van de winst;
- Meerjarige daling van de winstmarges;
- Jaarlijkse dividendgroei maar geen winstgroei;
- Meerjarige daling return on invested capital (ROIC).
Het wil dan niet direct zeggen dat het een value trap is, het is aan jou als belegger om hier een verhaal bij te maken. Als je niet goed kan onderbouwen hoe de boel gedraaid kan worden, is de kans groot dat het geen koopje is. Dan spreken we van een mooie turnaround.
Conclusie
Voor elke belegger is het cruciaal om alle aspecten te begrijpen en te analyseren in plaats van zich te concentreren op aantrekkelijke marktprijzen in vergelijking met sommige multiples. Dit noemen we ook wel de fundamentele analyse. Vaak blijken zelfs ‘dure’ beleggingen tegen hogere multiples beter te zijn dan goedkope beleggingen. Als de omzet en winst blijven dalen, wordt het aandeel na verloop van tijd vanzelf weer duurder.
Als jij een waardebelegger bent, wil je op zoek naar ondergewaardeerde aandelen. In dat geval moet je altijd jezelf de vraag stellen: waarom is het aandeel over een langere periode zo goedkoop? Je gaat als het ware tegen de markt in, de ‘rest’ van de markt vindt dat dit bedrijf zo goedkoop mogelijk moet zijn. En dus is er weinig vertrouwen in het toekomstperspectief.
In aflevering 124 hebben we het met Dennis gehad over contrair handelen. Dat zou bij goedkope aandelen zeker kunnen omdat de markt er weinig in ziet. Ook als je contrair wil gaan, moet je nog steeds je huiswerk doen en alleen goede bedrijven kopen.
Het is aan jou om goed onderzoek te doen naar wat de patronen zijn geweest in de afgelopen vijf jaar. Is de omzet, winst en dividend stabiel geweest of herken je daar grote schommelingen in? Wat kan je zeggen over de toekomst van het bedrijf? Neemt het marktaandeel juist toe of zit er een algehele krimp in de sector? Een value trap kan vermeden worden door beleggers als je het bedrijf goed begrijpt en voldoende onderzoek doet naar de toekomstige verdiencapaciteit van het bedrijf. Als je voldoende onderzoek hebt gedaan, kunnen dergelijke value traps ook een uitstekende gelegenheid zijn om in te beleggen. Het aandeel is goedkoop en juist daar ligt veel potentiële upside.
Word Vriend: PDT + Community!
Soms doet het een beetje pijn dat ik na 125 afleveringen nog steeds te horen krijg dat iemand niet weet dat je Vriend kan worden. En al helemaal niet wat je daarvoor dan krijgt. Dirck, Vriend van de Show heeft dat mij weer pijnlijk duidelijk gemaakt vorige week. Daarom nogmaals: als luisteraar kan je Vriend van de Show worden voor 5 euro per maand via PortfolioDividendTracker.com. Je krijgt dan toegang toegang tot onze portfolio tracking software en community vol met Nederlandse en Belgische beleggers. Zo! Het gesprek met Dirck ging als volgt:
Hi Pim! Ik ben grote fan van de podcast en ben ondertussen iets meer dan een jaar bezig met beleggen. Ik was op het Jong Beleggen event en veel mensen die ik daar sprak waren nog geen Vriend van de Show, wat mij verbaasde eerlijk gezegd. Ze snapten de PDT nog niet en wisten niet dat er een community was. Ikzelf vind de community echt net zo waardevol als de PDT en zou het leuk vinden als meer mensen zich aansluiten om ideeën en gedachten met elkaar te delen. Misschien een idee om er tijdens de podcast nog een keer aandacht aan te besteden? Ga zo door! Groet Dirck
Ik heb daar natuurlijk direct op gereageerd. Tijdens de borrel in De Kleine Komedie viel mij dat ook al op. Naar mijn idee heb ik de PDT voldoende gepromoot. Helaas is dat toch nog niet goed genoeg. Ik heb aan Dirck gevraagd hoe ik dit het beste kan communiceren naar alle luisteraars. Hij kwam met de volgende reactie:
Hi Pim, klopt al is dat best een tijd geleden, 6 tot 12 maanden geleden vooral. Ik zou benoemen dat iedereen op een respectvolle manier zijn inzichten deelt in de community. Dat je daar ook om feedback kan vragen om nog betere keuzes te maken en kennis op een laagdrempelige manier met elkaar kan delen. Daarnaast is het gewoon een super toffe plek om gelijkgestemden te spreken en de PDT om goed overzicht te houden in een constant veranderende markt. Dirck
Bij deze, bedankt Dirck! Je zou iets moeten doen in marketing. Het blijft lastig om constant hetzelfde verhaal te vertellen al is dat natuurlijk wel nodig als je iets onder de aandacht wil brengen. Voor 5 euro per maand mag je gebruik maken van onze Portfolio Dividend Tracker en krijg je ook toegang tot onze community met allemaal serieuze beleggers. Het is risk free omdat je het 7 dagen gratis kan proberen.
Portfolio
Transactie: Nee
Portfolio waarde: € 259.200
Volgende week gaan we het hebben over 'Earnings call'. Rest ons nog een ding: Investeer in je kennis! En beleg met beleid.
Word Vriend
Vind je het leuk om ons te steunen als onafhankelijke podcast, gebruik te maken en mee te denken met de Portfolio Dividend Tracker? Voor €6,25 per maand krijg je toegang. Zeven dagen gratis proberen!
► Doe mee met Jong Beleggen: PortfolioDividendTracker.com
Pim's portfolio
► Bekijk mijn volledige aandelen portfolio: Portfoliodividendtracker.com/jongbeleggen
JB updates op Instagram
► @JongBeleggen op Instagram: Instagram.com/jongbeleggen