Als ik alle ervaren beleggers moet geloven is psychologie en emotie bij beleggen het lastigste onderdeel. Dit verklaart misschien ook wel waarom economen of hele slimme mensen helemaal niet persé betere beleggers zijn. Er is geen enkele relatie tussen rendement en IQ van een belegger. Voor de slimmeriken onder ons misschien slecht nieuws. Ik denk dat dit erg positief is voor de particuliere beleggers. Aan het stukje psychologie en emotie kunnen we allemaal werken. Met veel zelfreflectie worden we over tijd veel betere beleggers, hierdoor kunnen we ervaring goed laten compounden.
Psychologische valkuilen
De lijst had nog veel langer kunnen zijn. We hebben het beperkt tot 6 stuks. Het is op te delen in twee hoofdcategorieën van investeringsvooroordelen: cognitief en emotioneel.
- Confirmation bias (Bevestigingsvooroordeel)
- Overconfidence bias (Overmoedigheidseffect)
- Recency bias (Vooroordelen over recentheid)
- Loss aversion bias (Verliesaversie)
- Anchoring bias (Verankeringseffect)
- Home bias (thuismarktvoorkeur)
Wat we niet gaan bespreken maar wel had gekund: Word niet verliefd op een aandeel, volg niet de massa (sociale bevestiging), handel niet vanuit stress, fomo, ego of impulsiviteit, overoptimisme en vooral niet timen.
Confirmation bias (Bevestigingsvooroordeel)
Het is normaal dat beleggers zich aangetrokken voelen tot informatie die hun bestaande opvattingen en meningen ondersteunt. Confirmation bias leidt ertoe dat beleggers meer nadruk leggen op informatie die hun overtuiging bevestigt of het gewenste resultaat ondersteunt. Dit kan een negatief effect hebben doordat het de diversificatie vermindert en ervoor zorgt dat beleggers signalen over het hoofd zien dat het tijd is om bij te sturen.
Wat kan helpen om de effecten te minimaliseren: voorzie jezelf van up-to-date informatie die is verzameld uit verschillende betrouwbare bronnen. Het is goed om volledig op de hoogte van de voor- en nadelen van je gewenste investeringen te zijn. Hierdoor ontstaat een evenwichtiger beeld dat leidt tot betere beslissingen.
Mijn ervaring: Ik moet meer risico's / tegenargumenten meenemen, heb ik bijvoorbeeld bij Just Eat Takeaway te weinig gedaan.
Overconfidence bias (Overmoedigheidseffect)
Een veel voorkomende gedragsvoorkeur bij beleggen is overmoedigheid, waardoor beleggers hun oordeel of de kwaliteit van hun informatie overschatten. Dit kan leiden tot een 'verdubbeling' van een verloren investering in plaats van te weten wanneer verliezen moeten worden beperkt, of onvoldoende reageren op belangrijke informatie over veranderende marktomstandigheden.
Om dit effect goed uit te leggen kan je iemand de vraag stellen of hij of zij zichzelf een betere autorijder vindt dan gemiddeld. Het meerderdeel van de mensen zegt ja. Dat is natuurlijk niet mogelijk, 50% doet het slechter dan het gemiddelde. Hetzelfde effect zien we bijvoorbeeld ook bij de vraag of je beter bent dan je collega of meer ethisch handelt.
Wat kan helpen om de effecten te minimaliseren: Blijf jezelf ontwikkelen en hou vast aan een solide beleggingsstrategie (investeringsplan) en maak aanpassingen op basis van de werkelijke marktomstandigheden.
Mijn ervaring: Ik moet er op letten dat een paar aandelen niet een te grote positie in mijn portfolio zijn. Nu groeiaandelen goed gaan denk je er al snel aan om je volledig portfolio over te zetten naar groei.
Recency bias (Vooroordelen over recentheid)
Recency bias is een cognitieve bias die de voorkeur geeft aan recente gebeurtenissen boven historische gebeurtenissen. Beleggers met een voorkeur voor recentheid hebben de neiging om de meest recente informatie te zwaar te waarderen ten opzichte van historische trends.
Recency-biases kunnen bijvoorbeeld het financiële welzijn van investeerders bedreigen door hen aan te zetten tot meer risicobereidheid na het ervaren van een gunstige winst in hun portefeuille. Het kan ook gebeuren wanneer de belegger een op zichzelf staand verlies lijdt en besluit om geen aanpassingen aan de portefeuille door te voeren uit vrees voor verder verlies.
Wat kan helpen om de effecten te minimaliseren: Concentreer je op de langetermijnprestaties van je portefeuille door zowel historische als huidige prestaties te beoordelen.
Mijn ervaring: Booking.com heb ik veel te vroeg verkocht. Dit komt 100% voort uit het feit dat ik geen waardering heb gegeven aan het aandeel. Ik reageerde te veel op het nieuws van dat moment.
Loss aversion bias (Verliesaversie)
Om het verlies niet onder ogen te hoeven zien, stellen beleggers het verkopen van aandelen die in de min staan uit. Beleggers zijn doof voor negatief nieuws, waardoor een groter verlies ontstaat dan nodig is. Aan de andere kant worden winsten (te) snel gerealiseerd.
Onderzoek heeft aangetoond dat mensen de pijn van een verlies ongeveer twee keer zo vaak voelen als het plezier van een even grote winst. Dit kan ertoe leiden dat beleggers zich meer concentreren op hun investeringsdalingen dan op winsten, en kan leiden tot passiviteit die de groei van hun portefeuilles stagneert.
Wat kan helpen om de effecten te minimaliseren: Accepteer dat geld verliezen een onvermijdelijk onderdeel is van beleggen. Als onderdeel van je strategie stel je een financieel plan op met vooraf bepaalde exit strategieën. Hierdoor blijft je nooit te lang in een verlieslatend aandeel.
Mijn ervaring: Ik beleg nog te kort om te spreken van diverse verliezen. Ik heb wel veel verlieslatende aandelen verkocht. Daar heb ik geen moeite mee, al zit Shell mij nog steeds niet helemaal lekker.
Anchoring bias (Verankeringseffect)
Vooringenomenheid bij verankering is de neiging om te “verankeren” in het eerste stukje ontvangen informatie in plaats van de markt te evalueren wanneer nieuwe informatie zich voor doet. Wanneer beleggers bijvoorbeeld hun overtuiging verankeren over de waarde van een aandeel tegen de initiële handelsprijs in plaats van de huidige marktomstandigheden, kan dit leiden tot onverstandige beslissingen die de winstgevendheid van hun portefeuille kunnen schaden.
Deze aanpassing van een schatting doet zich bijvoorbeeld voor indien consumenten een prijsoordeel moeten vormen, en ze zich hierbij laten leiden door een gesuggereerde prijs. Dit is een bekende marketingtruc in winkels en webshops.
Wat kan helpen om de effecten te minimaliseren: Probeer investeringen te beoordelen op basis van de huidige marktwaarde.
Mijn ervaring: Ik heb het idee dat alles naar beneden gaat wanneer ik het net gekocht heb. Mijn eerste gevoel zegt dan dat ik moet bijkopen. Dit heb ik ook vaak gedaan.
Home bias (Thuismarktvoorkeur)
Tenslotte hebben beleggers vaak een home bias. Doordat we denken meer van Nederlandse bedrijven te weten, wordt een groot deel van de portefeuille met Nederlandse aandelen ingevuld. Dit leidt tot een gebrek aan spreiding en onnodig veel blootstelling aan de Nederlandse markt. Dit is vooral vervelend als de Nederlandse markt achterblijft bij andere beleggersmarkten.
Als oorzaken voor de home bias worden de volgende aspecten genoemd. 1) Transactiekosten zijn vaak goedkoper in je thuisland. 2) Toegang tot informatie is betrekkelijk goed vergeleken met buitenlandse markten. 3) Wisselkoersrisico is er niet als je belegt in eigen currency. 4) Dubbele belasting waaronder dividend, gelukkig heeft Nederland goede verdragen waardoor wij er minder last van hebben.
Wat kan helpen om de effecten te minimaliseren: Definieer vooraf goed hoeveel procent je per valuta en regio wilt. Hierdoor voorkom je dat je onbewust een portfolio opbouwt met Nederlandse aandelen in euros.
Mijn ervaring: Dit effect is zeer zichtbaar in mijn portfolio, 33% van de aandelen komen uit Nederland, oeps?
Zelfreflectie
Het idee dat jij als belegger geen fouten gaat maken kan je direct vergeten. Je doet het al bovengemiddeld goed als 6-7 van de 10 aandelen een positief rendement halen. Dus zelfs de beste beleggers maken fouten. Natuurlijk een fijne gedachten dat zelfs de allerbeste beleggers nog steeds fouten maken. Als je blijft leren van je fouten verklein je de kans dat het er meer worden in de toekomst. Probeer altijd te achterhalen waarom je bepaalde keuzes hebt gemaakt zodat je er later met meer informatie nog een keer naar kan kijken. Schrijf daarom goed op waarom je een aandeel koopt.
Kan je dan niet beter zonder emotie beleggen?
Uit onderzoek is keer op keer gebleken dat vooral beginnende beleggers vaak kopen op de top en verkopen in een dal. Wanneer je goede resultaten wilt neerzetten dan moet je juist het tegenovergestelde doen, contrair handelen!
- Maak een beleggingsstrategie en hou jezelf eraan
- ‘Dollar cost averaging’, periodiek bijkopen en in stapjes positie opbouwen
- Gespreid beleggen en niet te veel in één aandeel
- Koop nooit een aandeel direct, wacht minimaal 24 uur
Dit is misschien ook wel de reden waarom steeds meer beleggers zijn gaan index-beleggen?! En waarom vermogenden hun geld stallen bij vermogensbeheerders.
Vriend van de Show & Jong Beleggen, de Video
Een paar maanden geleden kreeg ik een leuk mailtje van Dennis Emmelkamp (Vriend van de Show). De portefeuille van Dennis bestaat uit max. 20 aandelen (omdat hij dat nog goed kan volgen). Daarnaast heeft hij een watchlist van max. 25 aandelen. Die bedrijven volgt hij ofwel al en zijn interessant om te kopen, maar hij wacht tot de juiste prijs. Of hij is de bedrijven aan het volgen om uit te vinden of hij het überhaupt interessant vindt.
Wachten tot de juiste prijs betekent dat je eerst tot een prijs moet komen. Daarvoor gebruikt Dennis de DCF-methode. De Discounted Cash Flow is een van de waarderingsmethodes om de waarde van een bedrijf uit te rekenen. DCF wordt veel gebruikt omdat in de basis van de berekening gebruik wordt gemaakt van de cashflow en niet van winst (boekhoudkundig aan te passen). Simpel gezegd pak je de vrije kasstroom voor de komende jaren en disconteer je het naar het nu. Uiteraard met een 'korting' omdat geld in de toekomst minder waard is dan nu. Daarnaast zit er ook een margin-of-safety in op de fair value prijs voor fouten in je berekening.
Vorige week hebben Dennis en ik 2 uur gebeld en hebben dat gesprek opgenomen. Niks is ge-edit, je krijgt een ruw gesprek te zien waarbij wij samen het aandeel Basic-Fit analyseren. We gaan langs alle punten van een fundamentele analyse: het management, financiën, business model (moat), concurrentie / risico’s en de fantasieën (kansen). De meeste aandacht gaat naar de waardering door middel van de Discounted cash flow (DCF) methode.
Het was een impulsieve actie en direct een pilot om te testen of video's gewenst zijn. Binnen één week is de video door 50% van alle Vrienden bekeken. De video leent zich erg goed voor fundamentele analyses en waarderingen. We gaan wel proberen om het zo goed mogelijk in audio te delen.
Nieuws
Fastned
Vorige week hebben we het over aandelenemissies gehad. Direct na de opname kwam Fastned met het nieuws nieuwe aandelen uit te geven. Fastned heeft zijn koersexplosie op de beurs verzilverd door voor 150 miljoen euro aan nieuwe aandelen uit te geven. Met dat geld wil het Nederlandse bedrijf onder meer 164 nieuwe laadstations bouwen. Op de beurs kreeg de koers van Fastned een tik van bijna 20 procent.
De koers voor de emissie stond rond de € 80. Een paar jaar geleden lukte een beursgang van Fastned niet eens voor € 10. Er kan een hoop veranderen in een paar jaar tijd.
De koers is mede gestegen, omdat amper 10 procent van de aandelen verhandelbaar zijn. Met de nieuwe emissie komen er ruim 1,8 miljoen stuks bij, goed voor 12,5 procent van de huidige uitstaande aandelen.
Die konden beleggers dus kopen voor 80 euro, een korting van 13,5 procent op de slotkoers van donderdag. Beleggers zetten het aandeel vrijdag meteen een stuk lager. Na opening van de Amsterdamse beurs dook de koers van Fastned 22 procent in de min, tot ongeveer 73 euro.
27 januari 2021 heeft Berenberg, Duitse investeringsbank in Hamburg een koersdoel neergezet van € 80 euro. Nu blijkt dat zij ook de emissie hebben begeleid. Je kan niet helemaal stellen dat deze twee analisten objectief zijn geweest. Matthijs Storm, CEO van Wereldhave gaf al aan dat je op moet letten wat analisten zeggen. Dit vraagt natuurlijk om een eigen aflevering.
Fastned staat nu 33% lager sinds de emissie!
Coinbase
Amerikaanse Bitcoin beurs (Cryptovalutahandelaar) Coinbase wordt gewaardeerd op 100 miljard dollar en gaat aandelen uitgeven. Cryptocurrency exchange Coinbase heeft een formulier S-1 ingediend bij de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC) om via een directe notering publiekelijk te gaan. Het document bevat ook een verwijzing naar Satoshi Nakamoto, de anonieme bedenker van Bitcoin.
Volgens zakenbank Renaissance Capital zijn er nu minimaal acht cryptobeurzen met plannen om via een beursintroductie geld op te halen, net als twee bitcoinmijnbedrijven. Het gros van de andere ondernemingen in deze sector is druk met het plannen van nieuwe investeringsronden voor private investeerders.
Het bedrijf doet dat via een direct listing, en niet via een initial public offering. Daarmee kan Coinbase aandelen zelf aan handelaren verkopen. De waardering ligt op $ 100 miljard en dat is gebaseerd op de handel op de grijze markt waar een aandeel weg ging voor $ 317.
- Coinbase werd al in 2012 opgericht
- Het platform kent ruim 43 miljoen gebruikers in ruim 100 verschillende landen
- Er is voor ruim $ 455 miljard aan volume verhandeld
- Er staat voor ruim $ 90 miljard aan crypto’s op de exchange
- Coinbase heeft ruim 1200 medewerkers
- Tegen deze waardering heeft het een koers/winst verhouding van 300
Portfolio
Transactie: Nee
Portfolio waarde: € 193.200
Reviews
Audiobericht van Michiel: Duurzaam beleggen?
https://vriendvandeshow.nl/jongbeleggen/berichten
Dank je wel voor je vraag Michiel. Duurzaam beleggen is een actueel thema en natuurlijk volledig terecht, helemaal onder jonge beleggers die nog lang te leven hebben. Tot nu toe is dit onderwerp nog te veel onderbelicht in mijn reis. Ik kan helaas niet alles tegelijk leren. Primair is mijn focus nu op het leren beleggen en uiteraard vermogensbehoud. Misschien onterecht maar ik heb het gevoel dat als je alleen maar duurzaam belegt nog beter moet weten waarin je belegd. Daarnaast zit ik nog steeds met de vraag: wat is nou echt duurzaam? Neem bijvoorbeeld Fastned, laadstations langs de snelweg. Je eerste gevoel zegt dat het duurzaam is omdat het een onderdeel verzorgt van het ecosysteem van elektrisch rijden. Je kan ook zeggen dat het meer rijden stimuleert, thuis laden is veel beter, helemaal als je het opwekt met zonnepanelen. Daarnaast hebben we al heel veel tankstations waar we beter een laadpunt kunnen neerzetten dan compleet iets nieuws bouwen.
Het voordeel van deze podcast is dat wij lang niet alles weten dus interessante gasten kunnen uitnodigingen. We zijn nu in gesprek met een gast die hierover komt vertellen.
Daarnaast zijn we met meerdere mogelijke gasten in gesprek zoals over China, AFM, Bitcoin, een Analist en Black Swan events op de beurs.
Volgende week gaan we het hebben over 'Beleggen in grondstoffen'. Rest ons nog een ding: Investeer in je kennis! En beleg met beleid.
Word Vriend
Vind je het leuk om ons te steunen als onafhankelijke podcast, gebruik te maken en mee te denken met de Portfolio Dividend Tracker? Voor €6,25 per maand krijg je toegang. Zeven dagen gratis proberen!
► Doe mee met Jong Beleggen: PortfolioDividendTracker.com
Pim's portfolio
► Bekijk mijn volledige aandelen portfolio: Portfoliodividendtracker.com/jongbeleggen
JB updates op Instagram
► @JongBeleggen op Instagram: Instagram.com/jongbeleggen