Op de Europese beurzen noteren 23 voetbalclubs, waarvan zeven Deense. Veel clubs hebben een erg bescheiden beurswaarde. Ze hebben een kwalijke traditie op het vlak van degelijke, consistente resultaten. Het behalen van trofeeën is doorgaans belangrijker dan een mooi financieel resultaat. Een slecht trackrecord op financieel vlak drukt de waardering. Slechts twee clubs in Europa hebben een waardering boven 1 miljard euro: Manchester United en Juventus. De meeste bedrijven streven naar elk jaar aandeelhouderswaarde creëren, voetbalclubs vinden dat minder belangrijk. Prestaties op het veld krijgen veelal de voorkeur.
De eerste beursgenoteerde voetbalclub ooit was de Engelse club Tottenham Hotspur. Het team besloot in 1993 de sprong naar de aandelenmarkt te maken om financiering aan te trekken. Begin jaren '90 volgden verschillende clubs dit voorbeeld. In die periode werd de Stoxx Europe football gelanceerd, de eerste index die geheel is samengesteld uit beursgenoteerde voetbalclubs.
Europees beursgenoteerde voetbalclubs
Op dit moment zijn er 23 Europese voetbalclubs actief op de beurs. In Denemarken heeft de belegger de grootste keuze. In België is er vooralsnog geen enkele club beursgenoteerd.
- AFC Ajax (AMS:AJAX)
- Manchester United (NYSE:MANU)
- Borussia Dortmund GmbH (XTRA:BVB)
- Juventus Football Club (BIT:JUVE)
- A.S. Roma (BIT:ASR)
- S.S. Lazio (BIT:SSL)
- Fenerbahçe Futbol (IBSE:FENER)
- Galatasaray Sportif (IBSE:GSRAY)
- Besiktas Futbol (IBSE:BJKAS)
- Trabzonspor Sportif (IBSE:TSPOR)
- Celtic Glasgow (AIM:CCP)
- Sport Lisboa e Benfica (ENXTLS:SLBEN)
- Futebol Clube do Porto (ENXTLS:FCP)
- Sporting Clube de Portugal (ENXTLS:SCP)
- Silkeborg IF Invest (CPSE:SIF)
- Brøndbyernes IF Fodbold (CPSE:BIF)
- Olympique Lyonnais Groupe (ENXTPA:OLG)
Hoe verdiend een club geld?
De cijfers die in de media genoemd worden met betrekking tot spelerscontracten, sponsordeals en televisierechten geven een duidelijk beeld over het geld dat in dit wereldje omgaat. Als een bedrijf beursgenoteerd is moet het ook inzage geven in de boeken. De belangrijkste inkomsten zijn ticketing, dit is direct de belangrijkste, naast tv-rechten, merchandising, advertentie-inkomsten en last but not least, transfergelden. Vooral bij Ajax is dat de laatste jaren de grootste inkomstenbron. Al zijn de Champagne language inkomsten ook niet verkeerd.
Sportief resultaat versus de koers
Resultaten van het team in de competities zijn indirect verbonden aan de koers. Beursgenoteerde voetbalclubs die bijvoorbeeld aan de top van nationale ranglijsten staan of meedingen om nationale of internationale competities te winnen, zullen het doorgaans ook goed doen op de beurs. De koers van beursgenoteerde voetbalclubs die slecht(er) presteren zal daarentegen doorgaans zwakte tonen.
Als we de ontwikkeling van de aandelenkoers van de Italiaanse beursgenoteerde voetbalclub Juventus in maart 2020 bekijken, zien we een concreet voorbeeld van dit gegeven. De dag na de overwinning tegen publieksfavoriet Atlético Madrid, steeg de koers van Juventus ruim 16%. Deze overwinning gaf het team toegang tot de kwartfinales van de Champions League. Echter, toen de club een maand later haar plaats in de competitie verloor, leed het aandeel haar grootste verlies sinds 2013. Dit voorbeeld geeft een idee over de volatiliteit die met beleggen in aandelen van beursgenoteerde voetbalclubs gepaard gaat.
Naar hetzelfde idee kan het winnen van een belangrijke nationale- of internationale titel de aandelenprijs van beursgenoteerde voetbalclubs tevens een impuls geven. Transfers of verkopen heeft ook een direct effect. Een van de meest recente voorbeelden van hoe het tekenen van een ster-speler de aandelenprijs kan boosten is de transfer van Cristiano Ronaldo naar Juventus. Nadat de voetbal legende zijn contract had getekend, steeg de Juventus koers met ruim 10%.
Bij de aankondiging van de uitzendrechten van de wedstrijden reageert de koers. Aangezien dit een van de belangrijkste inkomstenbronnen van beursgenoteerde voetbalclubs is, kan het de koers sterk beïnvloeden.
Voor- en nadelen
Voordelen
- Het beleggen in voetbalclubs kan zeker in tijden van economische moeilijkheden een goed alternatief zijn voor het beleggen in traditionele aandelen en indices. De ontwikkeling van beursgenoteerde voetbalclubs is, zoals gezegd, niet gebonden aan de economische of politieke situatie. Het biedt de mogelijkheid om je portefeuille te diversifiëren door te beleggen in een sector die buiten de gangbare economische cycli valt.
- Als voetballiefhebber zal je redelijk goed op hoogte zijn van de ontwikkelingen en het nieuws rondom (je favoriete) clubs. Deze factoren kunnen een belangrijke rol spelen in de evolutie van de aandelenprijs.
Nadelen
- Het is een markt met weinig liquiditeit.
- Beleggen in voetbalaandelen kenmerkt zich door hoge volatiliteit. Wanneer we over volatiliteit spreken, is de definitie van volatiliteit in trading waar wij aan refereren hoezeer de prijs van een bepaalde markt of instrument over een bepaalde periode beweegt. Hoe hoger de volatiliteit, hoe meer de prijs van een markt over een gegeven tijdsbestek zal bewegen. Minder volatiele instrumenten daarentegen, zullen relatief weinig verandering in prijs tonen en een hogere volatiliteit betekent dat de prijs over een gegeven periode meer beweegt. Dit presenteert meer handelsmogelijkheden maar gaat ook gepaard met risico's.
- Door druk van andere stakeholders, lees supporters - kan het management 'domme' beslissingen nemen in bijvoorbeeld het kopen van nieuwe spelers waarmee veel aandeelhouderswaarde vernietigd kan worden.
Hoe waardeer je een voetbalclub?
In het onderstaande tabel zie je zeven bekende Europese voetbalclubs met een beurswaarde boven 100 miljoen euro. Een ding hebben zes van de zeven clubs gemeen. Een koers-winstratio - de meest gebruikte waarderingsparameter - valt niet te berekenen wegens een jaarverlies over het recentst gepubliceerde boekjaar. Ajax Amsterdam is de enige die zwarte cijfers schrijft. Het aandeel noteert tegen 43 keer de winst.
Gelukkig is er altijd omzet en kunnen we een koers-omzetratio berekenen, een minder gebruikelijke parameter. Meteen wordt duidelijk dat Manchester United een heel eigen waardering heeft, met een torenhoge koers-omzetratio boven vier. Manchester is erin geslaagd uit te groeien tot een wereldmerk met supporters (en tv-geld) uit alle hoeken van de wereld. Manchester speelt ook op de beurs in een aparte categorie. Het gemiddelde van de rest is 1,7 koers/omzet verhouding.
De waardering van Ajax
Er zijn meerdere manieren om naar de waardering van Ajax te kijken. De makkelijkste manier is de sum-of-the-parts analysis. In het geval van Ajax kunnen we kijken naar de waarde van de complete selectie. Transfermarkt.com is een bekende website waar vrij accuraat spelers gewaardeerd worden. De huidige selectie van Ajax noteert een waarde van € 350 mln (€ 161 mln staan de spelers in de boeken). De beurswaarde is € 271 mln. Oftewel de intrinsieke waarde van Ajax is significant hoger dan de actuele marktkapitalisatie op de beurs, zelfs als we de merkwaarde van Ajax op €0 waarderen – wat zeer pessimistisch is. De cashpositie van 30 mln hebben we dan nog niet meegenomen.
Hoog rendement op geïnvesteerd vermogen
Bij investeren is het altijd van belang om posities te nemen in bedrijven die waarde creëren, en dus niet waarde slopen. Een belangrijke indicator hiervoor is het rendement op geïnvesteerd kapitaal.
Bedrijven die consistent hoge rendementen op geïnvesteerd kapitaal behalen zijn bedrijven die een competitief voordeel hebben en dit benutten om waarde te creëren. Ajax is een historische waardeschepper; het is een bedrijf wat consistent hoge rendementen op geïnvesteerd kapitaal heeft behaald in het laatste decennium. Volgens QuickFS heeft Ajax een 10 jaars median Return on Invested Capital (ROIC) van 28.8%. Ik moet daar wel direct bij zeggen dat het niet heel consistent is. Dit toont dat het bedrijf een competitief voordeel bezit: het bedrijf heeft een sterk merk, een sterk opleidingssysteem en een adequaat bestuur.
Vereniging AFC Ajax
Robert Vink spreekt nog wel over een addertje onder het gras. De grootste reden voor de timide waardering van het aandeel Ajax is de bestuursvorm. Vereniging AFC Ajax bezit 73% van AFC Ajax NV en bestaat uit 500 leden, deze vereniging kan dus eigenhandig het beleid van de vennootschap bepalen.
Schommelingen
Wie in een voetbalaandeel stapt, moet kunnen omgaan met forse schommelingen. Als een belangrijke Europese wedstrijd verliest, kan je daags nadien een pak rammel verwachten op de beurs, toont de ervaring met aandelen als Ajax en Juventus. Er zijn amper of geen analisten die de voetbalclubs volgen en die de precieze impact van winst of verlies kunnen berekenen en meedelen. Het gevolg zijn vooral gevoelsmatige aan- en verkopen van beleggers op de beurs.
Wat bijdraagt aan een koersverloop met stevige pieken en dalen, is het ontbreken van een dividend. Omdat winsten zeldzaam zijn in deze sector, geldt dat ook voor winstuitkeringen. Opnieuw is Ajax de uitzondering. De voorbije 23 jaar heeft Ajax vijf keer een dividend uitgekeerd, waarvan wel drie keer de voorbije 5 jaar.
Voorbeelden van die irrationaliteit zijn de koersdaling van Ajax nadat de club vorig seizoen was uitgeschakeld uit de Champions League. Hetzelfde gebeurde met de aandelenkoers van Olympique Lyonnais Groupe (de groep die Lyon aanstuurt), toen sterspeler Memphis Depay wegens een blessure uitviel. Dit soort plotselinge en onvoorspelbare dalingen schikken veel beleggers af.
STOXX Europe Football
Er was altijd een Europese index voor voetbalclubs maar die is beëindigd op 28 augustus 2020. Onderstaande afbeelding laat de droevige rendementen zien.
Club Brugge blaast beursgang af
Club Brugge zet zijn beursgang toch niet door. De koploper in de Belgische Jupiler Pro League meldt in een summier persbericht dat de marktomstandigheden tot het uitstel hebben geleid. De aandelen Club Brugge zouden vrijdag voor het eerst verhandeld moeten worden op de Brusselse beurs. Een van de problemen is dat de aandelen van Club Brugge minder aantrekkelijk blijken dan aanvankelijk gedacht. Volgens waarnemers zou de club in België niet de status hebben als dat het buiten België heeft.
MAPFRE AM Behavioral Fund
Investeringen in voetbalclubs vormen bijna 10% van het vermogen van het Behavioural Fund, waaronder de Nederlandse club AFC Ajax en de Franse club Olympique Lyonnais.
Het is psychologisch moeilijk om in voetbalclubs te investeren om drie belangrijke redenen. 1) Een daarvan is dat het kortetermijn geluid dat ervoor zorgt dat beleggers zich irrationeel gedragen op de aandelenmarkt, wordt vermenigvuldigd als het gaat om voetbalclubs. De impact van nieuws, zoals wedstrijdresultaten, is meestal groter en komt heel vaak naar buiten. 2) Ten tweede, om in deze industrie te investeren, moet je bereid zijn om het vanaf nul te analyseren en het idee te deconstrueren dat de meesten van ons een paar decennia geleden in onze geest hebben ingebouwd, toen de clubs behoorlijk slecht werden beheerd. En niet veel mensen kunnen dit, zelfs als ze echt slim zijn. 3) Ten derde is het psychologisch zeer veeleisend om in deze industrie te investeren, omdat niemand anders dat doet. Het menselijk brein is bedraad om de kudde te volgen, niet om de groep te verlaten. Maar een tegendraadse aanpak is de enige manier om de markt te verslaan. Zoals de legendarische fondsmanager Seth Klarman zei: 'you don’t become a value investor for the group hugs'.
“It’s psychologically hard to invest in football clubs, so you can find value” - Luis García manager MAPFRE AM Behavioral Fund
Waarom zijn AFC Ajax and Olympique Lyon zo aantrekkelijk?
Je moet je werk doen en de juiste clubs kiezen. Dit heeft veel componenten, waarvan de eerste is dat je het juiste management moet kiezen. Dit is belangrijk in elke branche, maar ik moet zeggen dat het nog belangrijker is in het voetbal. Misschien is het omdat het percentage mensen dat het Europese voetbal op een professionele manier beheert, nog steeds vrij beperkt is, ook al neemt het toe.
Dan denk ik dat de kans groter is in, laten we ze noemen, tier twee of tier drie clubs, wat betekent dat het clubs zijn die spelers verkopen voor een bedrag dat hoger is dan het bedrag dat ze betalen om deze spelers te vervangen. Daar zijn AFC Ajax en Olympique Lyon beide erg goed in.
Ook heb je clubs nodig die ofwel in grote competities spelen of toegang hebben tot Europese competities omdat de tv rechten dan hoger zijn.
Ten slotte geven we de voorkeur aan clubs die een eigen stadion hebben. Kijkend naar wat er in het verleden is gebeurd met Amerikaanse sport franchises, was er een moment dat ze hun eigen stadions begonnen te bouwen en alle inkomsten kregen die je kunt krijgen door je eigen stadion op de juiste manier te beheren. En dat was een game-changer. Ik denk dat we dat in het Europese voetbal gaan zien.
Waarvan zijn de meeste beleggers in voetbal zich niet bewust?
Het is precies hetzelfde als elke andere industrie. Het enige is dat het psychisch moeilijker is. Dit heeft veel componenten. Een daarvan is met de korte termijn, omdat je het echt moet vergeten en je op de lange termijn moet concentreren. Het andere is dat het een branche is waar je meer over moet weten, net als in elke andere branche waarin je investeert. Maar ik denk dat er in de sport enkele eigenaardigheden zijn. Veel geldmanagers hebben bijvoorbeeld al een idee in hun hoofd over hoe de sportbusiness werkt en hoe de voetbalindustrie werkt. Ze denken dat het nog steeds wordt beheerd zoals het 20 jaar geleden was. Dit is niet het geval, want er is veel veranderd. Het andere is dat het, verrassend genoeg, een relatief nieuwe industrie is. Voetbal bestaat al meer dan 150 jaar als sport, maar voetbal als industrie begint nu pas.
Waarom beleggen in voetbal?
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat een voetbalclubaandeel gemiddeld 1,1% wint na een weekend waarin de club gewonnen heeft, en 0,6% verliest in het andere geval. Kort door de bocht zou je dus kunnen stellen dat winnende clubs steevast ook scoren op de beurs. Op de lange termijn zijn echter andere factoren, zoals de waarde van de televisierechten, de financiële situatie van de club en het gevoerde beleid, bepalend voor de beurswaarde van een voetbalclub.
Een voetbalclub laat zich over het algemeen niet zo vlot analyseren als een klassiek bedrijf. Er is elk jaar opnieuw grote onzekerheid over de inkomsten – de resultaten op het veld zijn moeilijk te voorspellen en geen markt is grilliger dan de transfermarkt. En op enig zeggenschap hoef je als belegger ook al niet te rekenen. Bovendien is de verhandelbaarheid van aandelen van voetbalclubs beperkt.
Uiteindelijk is voetbal: emotie
Twaalf Europese topclubs lanceren hun plannen voor een nieuwe voetbalcompetitie in eigen beheer, zonder akkoord van bestaande organisaties als de Champions League of voetbalbond UEFA. De dreigende afscheuring kan het hele voetballandschap dramatisch hertekenen.
Super League ontketent revolutie in Europees voetbal: emoties lopen hoog op na lancering. Fans gaan de straat op en spreken vanuit hun hart de besturen toe. Vooral in Engeland gaat het er hard aan toe. Daar dreigen fans om niet meer naar hun club te komen en dat voetbal kapot wordt gemaakt. Of dit allemaal waar is, maakt natuurlijk niks uit. Alle rationaliteit is al een lange tijd uit het voetbal verdwenen.
Vriend van de Show & PDT
Vaak na een hele grote release komen er nog allerlei kleine uitzonderingen naar boven. Het handmatig invoeren van transacties wordt nu goed gebruikt. Alle Vrienden van de Show met Binck, ING en andere brokers zijn alles aan het invullen. Wanneer een Vriend een foutje ontdekt of een uitzondering waar we nog geen rekening mee hebben gehouden, lossen we het direct op. De afgelopen week hebben we meerdere keren een release gedaan met heel veel kleine aanpassingen. De komende week gaan we daar mee door om PDT nog stabieler voor elke particuliere belegger te maken.
Nieuws
De cijfers van Prosus
Prosus heeft volop geprofiteerd van de coronacrisis. Consumenten gingen online en houden vast aan dat gedrag. Voor het eerst geeft Prosus een waardering van de activiteiten buiten Tencent. Vorige week hebben we het er over gehad dat ze weinig inzage geven in de andere activiteiten. Het lijkt wel alsof ze geluisterd hebben. De activiteiten op het gebied van maaltijdbezorging groeiden het snelst. Bij elkaar nam de omzet van bedrijven als Delivery Hero en het Braziliaanse iFood met 127% toe. Vooral de groeicijfers van iFood waren indrukwekkend, Prosus is voor 66% eigenaar en Just Eat Takeaway voor 33%.
Beleggers kijken bij Prosus bijna niet naar de omzet- en winstcijfers. Hen gaat het veel meer over wat alle belangen van Prosus in andere bedrijven waard zijn. Die berekening is gemaakt door Deloitte. Volgens hen zijn de investeringen van Prosus, los van Tencent en het Russische mail.ru, $39 mrd waard. Dat zou een verdubbeling zijn ten opzichte van een jaar geleden. Volgens de eigen cijfers zou e-commerce sinds 2008 een jaarlijkse rendement hebben van 20%. In totaal heeft Prosus $16 mrd geïnvesteerd, waarvan bijna de helft, zo'n $7 mrd, sinds het uitbarsten van de coronapandemie.
- Tencent: $206 miljard (totaal $712.02 mld, 28,9% belang) = €172,5 miljard
- Mail.ru: $1,5 miljard (totaal $5,25 mld, 28% belang) = €1,26 miljard
- Overige belangen: $39 miljard = €32,66 miljard
- Cash: $9 miljard = €7,5 miljard
- Totaal: $255,5 miljard = €213,92 miljard
- Huidige beurswaarde van Prosus: $160,60 miljard = €134,5 miljard
- Prosus handelt nu op een korting van 37% tegenover de intrinsieke waarde.
Vorige week had ik verteld dat het 46% was maar daar zat een klein foutje in de berekening, ik had de euro en dollar waarderingen door elkaar gehaald en de manier waarop je de korting kan berekenen. Het FD berekent bijvoorbeeld de korting op de beurswaarde en niet op de intrinsieke waarde. De korting is nu opgelopen omdat de waardering van alle niet beursgenoteerd ondernemingen is verhoogd en de koers van Prosus iets is gezakt.
EDIT: Na een mailwisseling met het FD geven ze toe dat er een fout in de berekening zat. Er wordt een rectificatie gepubliceerd.
Mohnish Pabrai
Mohnish Pabrai van Pabrai Investments heeft een nieuwe positie genomen, dit keer in Alibaba. Hij is erg geconcentreerd, in totaal 3 bedrijven.
Het portfolio van Pabrai Investments:
- Micron Technology Inc. (52%)
- Seritage Growth Properties (33%)
- Alibaba Group Holdings (15%)
Mohnish Pabrai is een Indiaas-Amerikaanse zakenman, investeerder en filantroop. Hij heeft zijn sporen verdiend met waardebeleggen. Charlie Munger en Warren Buffett behoren tot zijn vriendenkring. Vrij recent heeft Charlie Munger ook een positie in hetzelfde bedrijf genomen. Alibaba is nu 19% van zijn portfolio. Mohnish Pabrai heeft zijn hele carrière opgebouwd louter door anderen te kopiëren. Zelf zei hij daarover: “I am a shameless copycat. Everything in my life is cloned… I have no original ideas.” Hij deed dat echter zo goed dat hij met zijn fonds tussen 2000 en 2018 een rendement behaalde van maar liefst 1204%, ten opzichte van de 159% die de S&P 500 over diezelfde periode opleverde. “Beter goed gejat dan slecht bedacht” lijkt Pabrai op zijn lijf geschreven.
Wil je meer portfolio's zien van de grootste beleggers, moet je zeker een kijkje nemen op DataRoma. Beleggers zoals Guy Spier, Bill & Melinda Gates Foundation, Warren Buffett, Michael Burry, Charlie Munger en Howard Marks vind je daar.
Portfolio
Transactie: Geen
Portfolio waarde: € 216.900
Volgende week
Volgende week gaan we het hebben over 'Beleggen in Chinese bedrijven (met Ties Dams)'. Rest ons nog een ding: Investeer in je kennis! En beleg met beleid.
Word Vriend
Vind je het leuk om ons te steunen als onafhankelijke podcast, gebruik te maken en mee te denken met de Portfolio Dividend Tracker? Voor €6,25 per maand krijg je toegang. Zeven dagen gratis proberen!
► Doe mee met Jong Beleggen: PortfolioDividendTracker.com
Pim's portfolio
► Bekijk mijn volledige aandelen portfolio: Portfoliodividendtracker.com/jongbeleggen
JB updates op Instagram
► @JongBeleggen op Instagram: Instagram.com/jongbeleggen