Komt er een recessie of niet? Om de zoveel jaar wordt deze vraag gesteld door de media en beleggers. Niemand zit te wachten op een recessie maar helaas is het onvermijdelijk en als belegger moet je daarmee leren omgaan. Het is natuurlijk veel gemakkelijker om te beleggen wanneer de economie groeit, omdat dan de meeste aandelen stijgen tijdens economische expansies. Zoals het oude gezegde luidt: "A rising tide floats all boats." Goed om eens dieper in de business - en marktcyclus te duiken.

Periode van krimp (contraction) en groei (expansion)

Helaas. Wanneer de economie begint te krimpen en het tij begint te vallen, presteren niet alle aandelen even goed. Sommige sectoren hebben de neiging om beter te presteren, terwijl andere jammerlijk ondermaats presteren. De oplettende belegger maakte dat dit jaar in volle glorie mee.

Het goede nieuws voor beleggers tijdens deze pullbacks is dat de markt de neiging heeft relatief voorspelbaar te reageren wanneer de pullbacks plaatsvinden. Dezelfde sectoren die beter presteerden tijdens eerdere economische krimp, zullen het waarschijnlijk ook beter doen tijdens de volgende. Je zou dus kunnen zeggen dat er een cyclus in de beurs zit.

The stock market is like a pendulum. It swings from optimism, greed and high prices, too pessimism, fear and low prices - and than back again.

Onderstaande illustratie laat goed het onderscheid zien tussen de beurs (stocks) en business cyclus. De volledige cyclus is opgedeeld in zes stages waarbij is aangegeven welke sectoren het hoogstwaarschijnlijk goed zullen doen per stage.

In een goede cyclus is er altijd een krimpperiode (contraction) en uitbreidingsperiode (expansion). Wat daarmee bedoeld wordt is dat er een periode is van stagnatie en een periode van groei. Als belegger wil je op de cyclus beleggen.

Even snel naar het nu (actualiteit)

Op basis van de prestaties van de sectoren tijdens economische krimp in het verleden, zouden we verwachten dat de sectoren in stage 4 tot en met 6 het nu beter zullen doen. Dat zijn energie, gezondheidszorg, defensieve consumptiegoederen en nutsvoorzieningen.

Als we naar de S&P 500 sector performance van de afgelopen 180 dagen kijken, zien we een vergelijkbaar patroon. Exact de eerder genoemde vier sectoren hebben een positieve performance.

• Energie = 12,94%
• Gezondheidszorg = 2,43%
• Defensieve consumptiegoederen = 3,21%
• Nutsvoorzieningen = 0,88%

Alle andere zeven sectoren hebben een negatieve performance en de gehele S&P 500 heeft een negatieve performance van 12,78%.

Sectorrotatie

Sectorrotatie schijnt dus een ding te zijn. Sterker nog, het wordt gezien als een ‘bewezen’ strategie die beleggers toepassen: Sector Rotation Strategy. Het was eigelijk niet de bedoeling om dit te behandelen maar tijdens de voorbereiding ben ik dit tegen gekomen. Ik wil het even kort benoemen, maar binnenkort krijgt het een volledige eigen aflevering.

Het Sector Rotation Model is een theoretisch model gebaseerd op Sam Stovall's S&P's Guide to Sector Rotation en stelt dat verschillende sectoren sterker zijn op verschillende punten in de economische cyclus. Vergelijkbaar met wat we hierboven hebben beschreven.

Er zijn elf verschillende sectoren die allemaal hun eigen karakteristieken hebben. Soms is het wat ruim en kan je beter inzoomen op industrieniveau. Bijvoorbeeld de sector communicatiediensten (comm. services), die kan je eenvoudig opdelen in twee categorieën: 1) de telecom zoals AT&T en Verizon en 2) de communicatiediensten zoals Netflix, Google en Meta. Beide reageren compleet anders op de economische cyclus.

Het blijft lastig om de sector cyclus goed te leren. Helemaal als jonge belegger. Vaak moet je minimaal een volledige cyclus meegemaakt hebben om het goed te begrijpen en aan te voelen. Als je maar lang genoeg belegt, maak je vanzelf een volledige cyclus een keer mee.

Wat beïnvloed de cyclus?

Hoe de markt als geheel beweegt is lastig aan te duiden. Wat we wel kunnen zeggen welke dingen daar een bijdrage aan leveren. Vier losstaande cycli zorgen gecombineerd uiteindelijk voor de beweging en de cyclus op de beurs. Er bestaat dus niet zoiets als de ‘markt’ of ‘beurs’.

Over elke cyclus zou je een losse aflevering kunnen maken. Het is als belegger niet heel relevant om exact te weten hoe een individuele cyclus beweegt. De grote lijnen zijn daarentegen wel interessant.

1. De economische cyclus

De basis manier om dit te meten is met het bruto binnenlands product (bbp), in het Engels Gross domestic product (GDP). In mindere tijden zie je namelijk dat er een krimp van het bbp is. Dat is goed te zien in 2009 en 2020. Het gaat nu wat ver om volledig uit te leggen welke elementen effect hebben op het bbp.

In grote lijnen zijn er een paar bekende factoren die veel invloed hebben: het aantal werkende mensen, de productiviteit van de mensen en hoeveel uur er gewerkt wordt per week. Daarom is vergrijzing een belangrijk thema bij overheden en is kennismigratie belangrijk voor de toekomstige groei. Verder wordt er veel gesproken over de employment-to-population ratio, in andere woorden: hoeveel procent is werkloos?

Het is dan ook niet gek dat voornamelijk in Nederland het gesprek over deeltijdwerken zo actueel is. Een vrij eenvoudige manier om bbp groei te creëren is door allemaal meer te gaan werken.

Deze cyclus is lastig te voorspellen en loopt altijd erg achter qua data. Cijfers uit de economie zijn bij voorbaat al oud. Het zegt dus weinig over de toekomst. De beurs loopt altijd ongeveer negen maanden vooruit op de economie en misschien wel twaalf maanden vooruit op de daadwerkelijke cijfers. Deze vertraging is ook goed te zien in de illustratie bovenaan deze pagina.

2. De cyclus in winsten

Elke belegger weet dat de winsten van bedrijven op de lange termijn het meeste invloed hebben op de koersen. De meest eenvoudige manier om aan te geven of iets duur is, is door middel van de koers-winst verhouding. Hoeveel keer de winst zijn beleggers bereid te betalen voor een bedrijf. Dit kan je op individueel niveau bekijken maar natuurlijk ook van een gehele index, bijvoorbeeld van de S&P 500.

Omzet is geen goede maatstaf om te bekijken want dat is zo goed als gelijk aan het bruto binnenlands product (bbp). In slechtere tijden blijft de omzet vaak wel gelijk maar zakken de winsten wat in. De reden hiervoor heeft voornamelijk te maken met de leverage die bedrijven gebruiken. Of ook wel, hoe ze het bedrijf en de groei financieren. Als je goedkoop kan lenen, gaan de winsten over het algemeen omhoog.

3. De kredietcyclus

De toegang tot krediet heeft veel effect op bedrijven en de economie als geheel. Als bedrijven goedkoop geld kunnen lenen, zal dat bij goede investeringen ook leiden tot hogere winsten. Goedkoop krediet kan dus groei versnellen en het eenvoudig maken om oude leningen door te rollen. Daarom zie je ook dat centrale banken graag de rente verlagen om de economie aan te jagen. Het omgekeerde gebeurt ook als ze de economie willen vertragen.

De ironie van schulden is vaak dat het nooit terugbetaald gaat worden. Zolang de schuld ‘gezond’ is, zal het bedrijf dat constant door blijven rollen. Als je er vanuit gaat dat bedrijven over het algemeen groeien, wordt de schuldratio automatisch verkleind. Hierdoor is het doorrollen van schulden in de toekomst ook eenvoudiger.

Er zullen periodes zijn waar het eenvoudig is om krediet te krijgen, en periodes waarin het lastig is. Beide hebben we als jonge beleggers al meegemaakt. In 2020 en 2021 was het praktisch gezien gratis om geld te lenen. Nu is het een compleet anders verhaal, een zakelijke lening gaat al snel richting de 5%. Er is nu een verkrapping van de geldmarkt (een lagere beschikbaarheid van krediet). De rente stijgt en leenvoorwaarden worden strenger, zodat mensen en bedrijven minder kunnen lenen. De periode met kredietkrapte houdt aan totdat risico's voor geldverstrekkers afnemen, de voorgeschreven kapitaalbuffers voor geldverstrekkers minder groot worden en/of de rente weer naar beneden gaat. Je kan dan zeggen dat daarna de kredietcyclus weer opnieuw begint.

4. De psychologische cyclus

Het menselijke gedrag is misschien wel de makkelijkste indicator van waar we nu staan in de algehele business cyclus. We hebben hier al meerdere afleveringen over gemaakt. In tijden van euforie zien beleggers geen enkel risico. Een bull market kent veel groene dagen en bijna elke portfolio staat in het groen. Voornamelijk groei gerelateerde aandelen doen het goed. Onzekerheid wordt in deze fase juist overgewaardeerd, het wordt niet gezien als risico maar als option value.

Als het sentiment omslaat worden beleggers over het algemeen risk averse en passen ze het gedrag aan. Groei is niet meer belangrijk, winsten zijn het enige wat nog telt.

114. Psychologie van de belegger

Uiteindelijk gaat het allemaal om risicomanagement

Wat heb je hier nu aan? Als belegger is er ongetwijfeld al tientallen keren tegen je gezegd dat je de markt niet kan timen. En dat klopt ook. Het anticiperen op de cyclus kan je ook niet zien als timen. Wat daar vaak mee bedoeld wordt, is de markt verlaten en bijvoorbeeld in cash gaan en op een later moment weer volledig in de markt gaan. Het laveren op de cyclus is accenten leggen in je portfolio op de juiste momenten. Hier bewust mee omgaan kan ervoor zorgen dat je automatisch meer contrair handelt.

77. Contrair denken en handelen

Het begrijpen van de beurscyclus gaat dus in grote lijnen over risicomanagement. Jouw mate van agressie in de markt. In goede tijden kan iedereen uitstekende rendementen halen. Je kan je als belegger onderscheiden door ook in mindere jaren een goede performance te halen. Er kan dan ook wel gesproken worden over een asymmetrisch rendement. Daar zijn we allemaal naar op zoek! In lange bull markten kan iedereen beleggen. Dit jaar gaan we zien wie de echte of de bull markt beleggers zijn.

Don't Confuse Brains with a Bull Market — Howard Marks

Het is nu duidelijk dat de economie en dus ook de beurs in een hele grote cyclus bewegen. Gemiddeld gezien duurt een volledige cyclus tien jaar maar dit kan ook zomaar vijftien jaar zijn, bind jezelf daarom niet vast op deze periode. Jezelf vergelijken met een index op de korte termijn behelst weinig waarde. Het is altijd goed om de signalen te herkennen van waar de beurs zich bevindt in de cyclus. Howard Marks beschrijft het als offense (agressief) of defense (defensief). Wat ben jij de komende drie jaar?

“To me, the most important single question at a point in time with regard to strategy, I’m not talking about tactics, I’m not talking about what’s going to go up tomorrow, I’m not talking about eternity, but for the middle term, let’s say three to five years, the most important thing at a given point in time is how you’re balancing offense and defense… we want to have a lot of offense when prices are low, psychology is depressed and the outlook is bad to most people but we don’t think it’s so bad. And we want to have defense when prices are high, psychology is buoyant and everybody sees a brilliant future, and we don’t think the future may live up.” — Howard Marks

Zoals hierboven aangegeven beschrijft Howard Marks het onderscheid tussen agressief en defensief beleggen. Een goede truc is om in de tijd te reizen: “Als ik over vijf jaar terugkijk op dit moment, had ik dan meer agressief of defensief moeten zijn?” Deze vraag geeft mogelijk wat meer perspectief op de al ruim twaalf maanden durende beursdip.

Portfolio Tracker update

Ben jij ook zo benieuwd hoe jouw portfolio eruitzag begin dit jaar, of misschien begin vorig jaar? Of ben je nieuwsgierig hoe je portfolio eruit zag op jouw hoogste top of diepste dal? Met de nieuwe tijdreis (Time Travel) functionaliteit geven we je de mogelijkheid om jouw portfolio voor iedere dag in het verleden te bekijken!

Reis terug door de tijd in je portfolio

Op de portfoliopagina is het nu mogelijk om terug te gaan in de tijd! Klik op het tijdreis icoontje naast 'Portfolio' om jouw ontdekkingsreis te beginnen.

Het kan ook via de prestatiespagina. Door middel van het nieuwe tijdreis icoontje op de prestaties grafiek kan je direct in de tijd reizen naar jouw portfolio op dat moment in het verleden. Zo kan je snel zien hoe jouw portfolio eruit zag op jouw historische pieken en dalen.

Nog geen Vriend van PDT maar wel nieuwsgierig naar de nieuwe functionaliteit? Je kan het tijdreizen ook uitproberen in mijn portfolio. Je kan helemaal terug naar het moment dat mijn portfolio voornamelijk dividendaandelen had.

Onderzoek van de VEB

Deze week is de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) met een onderzoek gekomen naar twee vrij nieuwe Duitse neo-brokers (execution-only). Trade Republic en Scalable Capital zijn beide onderzocht omdat ze gebruik maken van alternatieve handelsplatforms. Doordat het Duitse brokers zijn, opereren ze niet onder toezicht van de AFM maar de Duitse beurswaakhond BaFin. Dit is wel belangrijk om te melden omdat ze gebruik maken van Payment for Order Flow (PFOF). Ze krijgen dus betaald om alle orders van hun ‘klanten’ door te sturen naar specifieke handelshuizen.

Duitse neo-brokers

De lagen kosten waarmee ze adverteren zijn alleen mogelijk doordat ze alle orders doorverkopen aan market makers. Zoals wij ondertussen weten verdienen market makers geld door een deel van het verschil tussen koop- en verkoopprijzen als eigen opbrengst te realiseren. Op een open exchange waar veel concurrentie is, is dat gunstig voor de belegger. Als je orderstromen kan inkopen, heb je weinig te doen met concurrentie.

Brokers vergelijken

VEB heeft een onderzoek gedaan naar de spread. Het verschil tussen de koers waar je als belegger voor kunt koop en verkopen. Wij hebben er een belang bij, als dat verschil zo klein mogelijk is. De resultaten zijn zoals verwacht maar toch nog schokkend: 68 tot 83 procent van de PFOF orders waren slechter geprijsd dan via relevante referentiemarkten.

De oplettende lezer ziet Tradegate er ook tussen staan. Die is bij de meeste wel bekend omdat je via DEGIRO daar ook transacties heen kan sturen. Gelukkig heb je dat bij DEGIRO volledig in eigen hand. Alle orders van Trade Republic gaan naar L&S Exchange en de meeste orders van Scalable Capital naar Gettex. Bijna alle vakjes zijn rood en dat betekent dat je duurder uit bent dan op de hoofdbeurs.

Buiten beurstijden is duur

Vaak kan je op deze alternatieve handelsplatforms ook buiten beurstijden handelen. Dat wordt gebracht als een groot voordeel maar dat is het niet voor je portemonnee. De VEB heeft berekent dat orders buiten de beurstijden om een 18,8 keer grotere spread hebben. Handel dus nooit buiten de reguliere beurstijden om! Wil je meer weten, lees zeker het volledig artikel op de VEB.

Portfolio

Transactie: Nee

Portfolio waarde: € 254.400

In de volgende aflevering gaan we het hebben over 'beleggingsjaar 2022'. Rest ons nog een ding: Investeer in je kennis! En beleg met beleid.

Word Vriend

Vind je het leuk om ons te steunen als onafhankelijke podcast, gebruik te maken en mee te denken met de Portfolio Dividend Tracker? Voor €6,25 per maand krijg je toegang. Zeven dagen gratis proberen!

► Doe mee met Jong Beleggen: PortfolioDividendTracker.com

Pim's portfolio

► Bekijk mijn volledige aandelen portfolio: Portfoliodividendtracker.com/jongbeleggen

JB updates op Instagram

► @JongBeleggen op Instagram: Instagram.com/jongbeleggen