Deze aflevering gaat over Stanley Druckenmiller. Een van de scherpste geesten in de financiële wereld en misschien ook wel de meest winstgevende (na Renaissance Technologies van Jim Simons). Toch kan het dat je nog nooit van hem gehoord hebt. Veel interessante wapenfeiten staan op zijn naam, zoals het slopen van de Bank of England en 1 miljard dollar verdienen op één dag, daarover later meer. Ook is het een unieke belegger vanwege zijn bijzondere all-in beleggingsfilosofie. Die is wel totaal anders dan de grote beleggers zoals Terry Smith, Charlie Munger of Chuck Akre die we eerder hebben besproken. We gaan je alles over Druckenmiller vertellen aan de hand van fragmenten waarin we hem zelf ook horen. Maar eerst even een beetje bio.

Carrière

De Amerikaan werd geboren in 1953 in Pittsburgh, Pennsylvania. Na het opdoen van een flinke studieachtergrond in economie en finance, begon hij zijn carrière ook daar. Op zijn 24e startte hij bij Pittsburgh National Bank als olie-analist. Al gauw werd zijn talent daar opgemerkt en werd hij gepromoveerd tot hoofd van de equity research afdeling. In 1981 was hij er klaar voor zijn eigen hedgefonds op te richten: Duquesne Capital Management, dat zou uitgroeien tot een van de meest succesvolle hedgefondsen aller tijden. Het heeft een verbluffend trackrecord. Over een periode van 30 jaar maakte dat fonds een gemiddelde jaarlijkse return van 30 procent maar nog opvallender: er is in die hele periode geen enkel verliesjaar geweest. Geen verlies in 30 jaar, kun je het je voorstellen?

“I’ve never made a buy at a low that I didn’t just feel terrible and scared to death making it. It’s easy to sell at the bottom. You can go home that night and it relieves you of your nerves. When things are going down it’s hard to buy them.” — Stanley Druckenmiller

In 2010 sloot hij het fonds, naar eigen zeggen omdat de constante druk om winst te maken hem te groot werd en zijn persoonlijke leven beïnvloedde. Hij wilde zich richten op filantropie en zijn familie, ook nog een weldoener dus.

Goed, even terug weer in de tijd, naar een cruciaal moment in zijn carrière. Dat was in 1988 toen hij werd uitgenodigd door George Soros (die later zijn mentor werd) om samen te werken bij het Quantum Fund. Stanley werd hier hoofd portfoliomanagement. Het hoogtepunt van die samenwerking was Black Wednesday, in 1992. Soros en Druckenmiller voorspelden correct dat de Britse pond overgewaardeerd was en zetten een massale shortpositie op tegen de munt. Ze kregen gelijk en verdienden 1 miljard dollar in 1 dag. Wat hierover gezegd werd was dat ze de Bank of England hadden gebroken, gesloopt - en de rol van Druckenmiller in deze operatie bestendigde zijn status als één van der scherpste geesten in de financiële wereld al helemaal.

Beleggingsfilosofie & -strategie

Nu, wat Druckenmiller bijzonder maakt is zijn beleggingsfilosofie. Het is een ontzettend geconcentreerde belegger. Hij legt namelijk al zijn eieren in één mandje. Als hij ergens in gelooft, er echt van overtuigd is, dan neemt hij een agressief grote positie in. Dát is uiteindelijk hoe je je winsten maximaliseert, aldus Stanley. Dit wordt samengevat in zijn beroemde uitspraak: “The way to build long-term returns is through preservation of capital and home runs.”

Hoe komt hij bij dat ene mandje terecht? Wat is zijn strategie? Daarvoor heeft Druckenmiller een soort top-down benadering. Het begint met een globale, economische outlook. Hij kijkt naar macro-trends en op basis daarvan maakt hij zijn keuzes. Vervolgens gaat hij dus vol voor het bedrijf of de markt waarvan hij denkt dat het een outperformance kan maken, afhankelijk van bedrijfsspecifiek onderzoek en economische voorspellingen. Klinkt nu nog een beetje theoretisch, maar is waanzinnig interessant en daar komen we straks zeker op terug.

Een ander dingetje dat kenmerkend is voor de stijl van Druckenmiller is zijn risk management. Een veelgehoorde quote is: “The first thing I do is figure out how much money I could lose.” Het belangrijkste volgens hem is niet altijd gelijk hebben, maar vooral niet te veel verliezen als je ernaast zit. Teven is hij heel flexibel in zijn handelen en altijd bereid om zijn positie aan te passen als de brede markt verschuift (zoals we zagen op Black Wednesday in 1992 en bij de Britse pond). Daarnaast is er veel van hem te leren wat betreft het verkoopmoment, dat (net als het aankoopmoment) genoeg aandacht krijgt.

Beleggingen

Een paar wapenfeiten. Eind jaren negentig zat hij flink in de techaandelen. Hij dacht, gelet op de macro-economie, daar veel groei te behalen. Dat ging goed tot 2000, maar hij was er niet op tijd bij om verlies te voorkomen. Een zeldzame misstap in zijn carrière. Het ging wél goed in de financiële crisis van 2008. Hij had daar goed op geanticipeerd waardoor zijn fonds er niet onder leed. Dat noemen we ook wel antifragile.

Deze beurslegende leeft nog, maar hij is wel met pensioen. Hij is 70 jaar en tegenwoordig vooral fervent filantroop. Zo heeft hij behoorlijke bedragen gedoneerd aan onderwijs en medisch onderzoek.

Hoe ziet zijn portfolio er nu uit? Ik neem je mee. Het grootste deel, 15 procent, zit momenteel in een ETF! Tot voor kort was zijn portfolio, geheel in lijn met zijn filosofie, erg geconcentreerd. De helft van zijn portfolio zat in vier aandelen: Microsoft was de grootste, daarna Coupang (een beetje de Zuid-Koreaanse Amazon), NVIDIA op de derde plek en tot slot de farmaceut Eli Lilly. Recentelijk heeft hij in ieder geval Nvidia voor een groot deel gesloten en is zijn grootste positie nu de iShares Russel 2000 ETF die zo’n 2000 Amerikaanse smallcaps dekt en goed is voor 8 procent van de totale Amerikaanse aandelenmarkt.

In deze podcastaflevering duiken we diep in zijn unieke beleggingsfilosofie. Verder behandelen we de punten waar hij bekend om staat: fat pitches, position sizing, pre-momentum en multi assets. Ookal is hij niet een belegger in de ‘traditionele’ zin, met een jaarlijks return van 30% over drie decennia, zijn er altijd waardevolle lessen te leren.

Fat pitch

Druckenmiller staat bekend om zijn concept van de 'fat pitch'. Dit concept is geïnspireerd door een idee uit het honkbal, waar een 'fat pitch' een makkelijk te raken bal is. In beleggingscontext betekent dit dat beleggers moeten wachten op uitzonderlijk gunstige kansen voordat ze significant investeren.

“The key to money management. It's making a lot of money when you're right and minimizing it when you're wrong.” — Stanley Druckenmiller

Druckenmiller gelooft dat beleggers niet altijd actief hoeven te zijn en dat het vaak beter is om geduldig te wachten op situaties waarin de kansen duidelijk in hun voordeel zijn. Hij staat erom bekend dat hij zich vooral focust op zulke 'fat pitches' – marktsituaties waarbij hij een hoge mate van vertrouwen heeft in de uitkomst en waar de potentiële beloningen aanzienlijk hoger zijn dan de risico's. Hierbij speelt geduld een cruciale rol omdat het vinden van deze uitzonderlijke kansen tijd kan kosten.

“The way to build long-term returns is through preservation of capital and home runs.” — Stanley Druckenmiller

Volgens Druckenmiller gaat het erom dat beleggers zich niet gedwongen moeten voelen om constant te handelen. In plaats daarvan moeten ze kapitaal behouden totdat een gelegenheid zich voordoet die bijna zeker een winst biedt vanwege de duidelijke discrepantie tussen de huidige waarde en de werkelijke onderliggende waarde. Deze geduldige en selectieve aanpak helpt hem om hogere rendementen te behalen door grotere inzetten te doen op deze goed geïdentificeerde kansen.

“It's not whether you're right or wrong that's important, but how much money you make when you're right and how much you lose when you're wrong.” — Stanley Druckenmiller

In de praktijk

Natuurlijk is het ook interessant om even terug te gaan naar begin 2020. Zijn er in de afgelopen 4,5 jaar ‘fat pitches’ langs geweest? Ik denk het wel. Ze zijn misschien op één hand te tellen, mogelijk twee. Ik heb er vijf opgeschreven maar als ik heel kritisch ben zijn voor mij alleen Shell en Meta een ‘fat pitch’ geweest.

• Shell op 10,5 in okt 2020.
• Netflix op 180 in mei 2022.
• Nvidia op 122 in okt 2022.
• Meta op 90 in nov 2022.
• Adyen op 630 in sept 2023.

In het vervolg ga ik hier veel beter op letten en mogelijk ook op acteren. Misschien is dat wel makkelijker gezegd dan gedaan, maar we gaan het zien.

Position sizing

Druckenmiller is zeer uitgesproken over het belang van 'position sizing', oftewel het bepalen van de grootte van een belegging binnen een portefeuille. Dit concept is nauw verbonden met zijn 'fat pitch' benadering en speelt een cruciale rol in zijn investeringsstrategie.

“I've always loved to play games, and face it: investing is one big game. You need to be decisive, open-minded, flexible and competitive.” — Stanley Druckenmiller

Het is ook niet geheel toevallig dat we nu Druckenmiller behandelen. Position sizing is iets wat mij al een tijdje bezig houdt maar er wordt relatief weinig over geschreven. Je komt dan uit bij traders, waar het altijd een actueel onderwerp is. Zelf ziet Druckenmiller zich als money manager. Ik zou hem meer bestempelen als trader dan als een belegger.

Concentratie bij hoge convictie

Druckenmiller gelooft sterk in het concentreren van beleggingen in situaties waar hij hoge convictie heeft. Wanneer hij een 'fat pitch' identificeert, aarzelt hij niet om een groot deel van zijn kapitaal in die positie te investeren. Hij is van mening dat een gediversifieerde portefeuille niet altijd het beste risico-rendement profiel biedt. In plaats daarvan is hij bereid om aanzienlijke risico's te nemen als hij een duidelijke kans ziet.

“I think diversification and all the stuff they're teaching at business school today is probably the most misguided concept everywhere.” — Stanley Druckenmiller

Risicomanagement

Ondanks zijn bereidheid om grote posities in te nemen, benadrukt Druckenmiller ook het belang van risicomanagement. Hij stelt dat het essentieel is om altijd een goed begrip van de risico's te hebben en bereid te zijn om verliezen te beperken wanneer een investering niet uitpakt zoals verwacht. Dit betekent dat zelfs bij hoge convictieposities, er altijd een plan moet zijn voor het geval het misgaat.

“I like putting all my eggs in one basket and then watching the basket very carefully.” — Stanley Druckenmiller

Flexibiliteit en aanpassingsvermogen

Druckenmiller benadrukt dat beleggers flexibel moeten blijven en bereid moeten zijn om hun positie aan te passen naarmate nieuwe informatie beschikbaar komt. Dit betekent dat hij niet aarzelt om snel uit een positie te stappen als de omstandigheden veranderen of als zijn oorspronkelijke analyse onjuist blijkt te zijn.

“I believe that good investors are successful not because of their IQ, but because they have an investing discipline.” — Stanley Druckenmiller

Andere grote beleggers

Druckenmiller's filosofie onderstreept dat succesvolle beleggingen niet alleen afhangen van het vinden van de juiste kansen, maar ook van het effectief inzetten van kapitaal om van deze kansen te profiteren. In een van de fragmenten zegt hij dat hij geen enkele grote belegger kent die een outperformance heeft behaald zonder een hoge mate van concentratie.

Dit wilde ik natuurlijk wel even controleren. Ik ben langs vijftien portfolio’s gegaan van de grote beleggers en ik denk dat hij gelijk heeft. Onderstaande lijst met grote beleggers is gesorteerd op de hoogste top 3 concentratie:

• Nick Sleep met Nomad Partnership
• Top 3 (100%): Amazon, Costco en Berkshire Hathaway.
• Charlie Munger met Daily Journal Corp.
• Top 3 (97%): Wells Fargo, Bank of Amerika en Alibaba.
• Mohnish Pabrai met Pabrai Investments
• Top 3 (89%): Alpha Metallurgical Resources, ONSOL Energy en Warrior Met Coal.
• Li Lu met Himalaya Capital Management
• Top 3 (85%): Alphabet, Bank of Amerika en Berkshire Hathaway.
• Nelson Peltz met Trian Fund Management
• Top 3 (71%): Walt Disney, Janus Henderson en GE Aerospace.
• Dev Kantesaria met Valley Forge Capital Management
• Top 3 (70%): Fair Isaac, Mastercard en S&P Global
• Bill & Melinda Gates Foundation Trust
• Top 3 (66%): Microsoft, Waste Management en Berkshire Hathaway.
• Warren Buffett met Berkshire Hathaway
• Top 3 (62%): Apple, Bank of Amerika en American Express.
• Bill Ackman met Pershing Square Capital Management
• Top 3 (58%): Chipotle Mexican Grill, Alphabet en Hilton Worldwide.
• Josh Tarasoff met Greenlea Lane Capital
• Top 3 (56%): Amazon, Brookfield en Berkshire Hathaway.
• Guy Spier met Aquamarine Capital
• Top 3 (53%): Berkshire Hathaway, American Express en Mastercard.
• Howard Marks met Oaktree Capital Management
• Top 3 (49%): Torm, Chesapeake Energy en Garrett Motion
• Pat Dorsey met Dorsey Asset Management
• Top 3 (43%): Meta Platforms, Alphabet en Wix.
• Chuck Akre met Akre Capital Management
• Top 3 (38%): Mastercard, Constellation Software en Moody's.
• Terry Smith met Fundsmith
• Top 3 (36%): Novo Nordisk, Microsoft en Meta Platforms.

Hoe zit het eigelijk bij Druckenmiller zelf? Recent heeft hij zijn Nvidia positie flink verkleind. Het was met afstand zijn grootste positie met een GAK van $187. Nu bestaat zijn top 3 uit iShares Russell 2000 ETF, Microsoft en Coupang met een gecombineerde allocatie van 35%. Je zou kunnen zeggen dat hij nu geen overduidelijke fat pitch ziet. Zelf zou ik helemaal onderaan het lijstje staan. Mijn top 3 bestaat nu uit Meta, CrowdStrike en ASR met een gezamenlijke allocatie van 22%.

Momentum (pre-momentum)

Naar mijn idee is Druckenmiller ook onderscheidend door zijn unieke benadering van momentumbeleggen, wat soms wordt aangeduid als 'pre-momentum' bij hem. In plaats van simpelweg in te spelen op bestaande trends, probeert Druckenmiller te anticiperen op toekomstige marktbewegingen voordat ze wijdverspreid worden herkend. Dit betekent dat hij niet alleen kijkt naar het huidige momentum, maar ook naar signalen en factoren die kunnen leiden tot een verandering in de markttrends. Zijn diepgaande analyse en begrip van macro-economische factoren, bedrijfsfundamentals en marktsentiment stellen hem in staat om posities in te nemen die profiteren van deze verwachte verschuivingen.

“Earnings don't move the overall market; it's the Federal Reserve Board... focus on the central banks, and focus on the movement of liquidity... most people in the market are looking for earnings and conventional measures. It's liquidity that moves markets.” — Stanley Druckenmiller

Deze pre-momentum benadering vereist niet alleen scherp inzicht en uitgebreide research, maar ook de moed om tegen de stroom in te gaan en posities in te nemen voordat de rest van de markt het potentieel ziet. Druckenmiller's succes in deze strategie komt voort uit zijn vermogen om trends vroegtijdig te identificeren en zich snel aan te passen aan veranderende omstandigheden. Door vooruit te lopen op de markt, heeft hij consequent aanzienlijke winsten kunnen realiseren, zelfs in volatiele en onzekere markten. Dit is onder andere een van de redenen waarom hij in 30 jaar tijd geen enkel negatief jaar heeft gehad.

Multi assets

Handelen op momentum is al knap lastig maar om actief te zijn in meerdere assets is erg complex. Door deze skillset is hij wel erg flexibel. Als hij geen kansen ziet bij aandelen, hoeft hij daar geen positie in te alloceren. Dan stapt hij volledig over naar bijvoorbeeld grondstoffen, obligaties of valuta. Zijn benadering van multi-asset beleggen is gebaseerd op een diepgaand begrip van macro-economische trends en hoe deze verschillende markten beïnvloeden. Hij is bedreven in het identificeren van kansen en risico's in diverse activaklassen en weet deze effectief te combineren om een uitgebalanceerde en winstgevende portefeuille te creëren. Druckenmiller's vermogen om naadloos te schakelen tussen verschillende activa stelt hem in staat om in elke marktomgeving rendement te genereren.

“I don't really like hedging. To me, if something needs to be hedged, you shouldn't have a position in it.” — Stanley Druckenmiller

Druckenmiller's multi-asset strategie maakt gebruik van zijn inzicht in de onderlinge verbanden tussen verschillende markten en economische indicatoren. Hij begrijpt hoe bijvoorbeeld een verandering in de rentestand de obligatiemarkten kan beïnvloeden, wat op zijn beurt weer impact kan hebben op aandelen en valuta. Door deze verbanden te benutten, kan hij dynamische en flexibele beleggingsstrategieën ontwikkelen die profiteren van macro-economische verschuivingen. Deze veelzijdige aanpak heeft hem in staat gesteld om consistent hoge rendementen te behalen, ongeacht de marktomstandigheden, en bevestigt zijn status als een van de meest bekwame en succesvolle beleggers ter wereld.

Portfolio

Transactie: Ja, MSCI All World ETF (IWDA) gewisseld voor Evolution (EVO).

Portfolio waarde: € 398.500

De All World ETF die ik nog had heb ik volledig gesloten en alles overgezet naar het Zweedse Evolution Gaming. Mogelijk is dit bij jullie al bekend door Chris Mayer, High Margin Fund en/of door de aflevering met Pieter Slegers. Een korte analyse over dit bedrijf. Onderaan de post staan een aantal bronnen waar dieper in wordt gegaan op Evolution.

Evolution Gaming

Evolution Gaming (EVO) is een software B2B-gamingbedrijf met een focus op live online game entertainment. Het is een Zweeds bedrijf en is de marktleider (70%) in de industrie. Het levert de "picks & shovels" aan online casino's die op hun beurt Evolution een commissie betalen (zo’n 10-12%) van hun inkomsten.

Evolution profiteert van schaalvoordelen, intellectueel eigendom, hoge wisselkosten en flinke toetredingsdrempels. De omvang is belangrijk maar nog belangrijker is de kwaliteit van het product. Innovatie is diepgeworteld in de cultuur. Zo lanceerde ze vorig jaar ruim 110 nieuwe games. De CPO, Todd Haushalter, wordt gezien als ‘The Steve Jobs of Gaming’. Zeker de moeite waard dus om een paar interviews van hem te luisteren.

Op een bepaalde manier heeft het veel gelijkenissen met Adyen. Evolution levert niet direct aan de eindklant en pakken ook een commissie, vergelijkbaar met de take rate van Adyen. Beide hebben veel te maken met regulering in allerlei landen wereldwijd. Ook Evolution is overgegaan naar een one-single-platform waardoor ze een volledige infrastructuur kunnen leveren. Zowel de CapEx verhouding als de EBITDA-marge zijn relatief vergelijkbaar. Martin Carlesund, de CEO, heeft een vergelijkbare uitspraak gedaan als die van Pieter van der Does: de focus ligt volledig op volumes en de kwaliteit van het product.

Businessmodel

Evolution is groot geworden met unieke online en live games. Zo hebben ze bijvoorbeeld de game Monopoly. Ze zijn betrokken in elke stap van het proces van een online live game. Dat begint met het ontwikkelen van de software en het schaalbaar krijgen voor elk device dat beschikbaar is. Maar ook de productie van de fysieke set, camerawerk, het opleiden van show masters, etc.

De 700 klanten wereldwijd nemen de complete infrastructuur af, hiervoor krijgt Evolution een commissie van gemiddeld ongeveer 10-12%. Soms met uitschieters naar beneden als het gaat om aggregators met hoge volumes. Voor klanten is dit een erg interessant model. De kosten vooraf zijn relatief beperkt. Waar de klant zich voornamelijk mee bezig hoeft te houden is de acquisitie van spelers. Veelal hebben de klanten al een klantenbestand waardoor het gunstig is om dit te ‘verzilveren’.

"The live casino space isn’t just about gambling, it requires building competencies in multiple domains: streaming high fidelity video, software development, creating innovative game concepts, managing thousands of employees, and producing games as if they were television shows.”

Ongeveer 82% van de omzet komt van Live Casino, het andere deel komt van Random Number Games (RNG). Deze laatste categorie beperkt groei waardoor het qua mix aan het krimpen is. Het is lastig om met dit onderdeel uniek te zijn. Het is er later bijgekocht om een totaalpakket te kunnen aanbieden. In de basis is Evolution een online en live game entertainment bedrijf.

Management

Evolution werd in 2006 opgericht door Richard Hadida, Jens von Bahr en Fredrik Österberg. Jens von Bahr en Fredrik Österberg bezitten nog steeds 10,41% van het bedrijf via Österbahr Ventures. Ook zijn ze allebei actief in het bestuur. De derde oprichter, Richard Hadida, werkt nog steeds als Creative Director binnen Evolution.

Martin Carlesund is de huidige CEO en heeft 63 miljoen in aandelen. Todd Haushalter, de Chief Product Officer, heeft voor 10 miljoen aan aandelen. Ook de Chief Financial Officer en de Chief Strategy Officer hebben aandelen. Er is hier zeker sprake van ‘skin in the game’ door het management.

“I believe that some of the toughest competition we face are other forms of online entertainment. Increases in our volume are partly because we have been able to develop new games that have attracted completely new groups of players.” - Martin Carlesund, CEO

Bovenstaande opmerking komt van de huidige CEO. Dit heb ik ooit Reed Hastings ook horen zeggen over Netflix. Ze lopen zo ver voor op de directe competitie dat de grootste concurrent andere vormen van entertainment is. Je moet dan denken aan computergames, TikTok, etc.

Financiën

Ongeveer 40% van de omzet komt uit Europa, 37% uit Azië, 13% uit Noord Amerika en 7% uit Latijns Amerika. Dat Europa zo groot vertegenwoordigd is, komt voornamelijk doordat het een Zweeds bedrijf is. De groei komt nu vooral uit Azië en Noord-Amerika. De marges zijn op zijn zachtst gezegd indrukwekkend met een vrije kasstroom marge van ruim 55%. In de afgelopen vijf jaar is de omzet CAGR ruim 50%. De ROIC schommelt rond de 30% en het bedrijf heeft geen schulden.

De cash pile blijft maar stijgen. Het management communiceert op het gebied van kapitaalallocatie duidelijk. 50% van de winst gaat naar aandeelhouders in de vorm van dividend. De lange termijn CapEx zal rond de 6-7% zijn. Zelf had ik liever gezien dat ze niet zo stellig waren over het uitkeren van dividend. Hiermee creëer je een verwachting. Je weet niet hoe de toekomst loopt. Mogelijk is het terugkopen van aandelen gunstiger en wil je even geen dividend uitkeren.

Risico’s

Het regelgevingsrisico is een aanzienlijke uitdaging voor Evolution, gezien de afhankelijkheid van wetten in verschillende rechtsgebieden. Zo is in Duitsland een maandelijks limiet ingesteld. Aan de andere kant kan extra regelgeving een kans zijn om de toetredingsdrempels in de industrie te verhogen.

Verder vormt de concentratie van omzet bij topklanten een risico. Ongeveer 30% van de omzet komt van de top 5 klanten. Gelukkig is dit sinds 2018 niet toegenomen maar het blijft een aandachtspunt.

Vrij recent zijn de personeelskosten flink gestegen door de uitbreiding naar de Verenigde Staten. Elke deelstaat verplicht dat Evolution daar ook de fysieke operatie verzorgt. Dat gebeurt nu voornamelijk vanuit Letland, Malta en Georgië. Deze noodzaak van meerdere studio's vanwege regelgevingseisen kan invloed hebben op de schaalvoordelen.

Dan hebben we ook nog de ‘grijze’ markt in Azië. Een substantieel deel van de omzet komt daar vandaan. Het is daar voornamelijk ongereguleerd maar wel legaal.

Conclusie

De komende jaren heeft Evolution nog wel even de wind mee. De voorspelling is dat de wereldwijde markt met ruim 7% per jaar blijft groeien. Dit technologiebedrijf tikt voor mij veel boxjes aan als het aankomt op kwaliteit. Verder vind ik het fijn dat het opereert in een andere sector met een andere valuta. Evenals Dino Polska is dit een mooie diversificatie in mijn portfolio.

Voor meer details over het model, management, geschiedenis en concurrentievoordeel, verwijs ik je graag door naar de volgende bronnen. De case is goed te begrijpen na het lezen/uisteren van onderstaande stukken.

• Fundamentele analyse op Fat Alpha, Fundasy Investor, Gradient, StockOpine, The Wolf of Harcourt Street, Alta Fox Capital, Value Walk en Scuttlebutt.
• Podcast The Synopsis door Speedwell Research en We Study Billionaires door Clay Finck en Kyle Grieve.
• Interview met Todd Haushalter (CPO) op Youtube kanaal NEXT.

“De meest gemaakte fout”

Het is al vaker zegt: de meest gehoorde fout van beleggers is een aandeel te vroeg verkopen. Na de cijfers van Nvidia kan ik dat voortaan ook gaan zeggen. Ik reken het even voor je uit om te laten zien hoe groot deze fout is. Om in perspectief te zetten wat ik ben misgelopen, zet ik het af tegen al mijn verlieslatende aandelen, zowel open als gesloten. En dat zijn er nogal een hoop, zoals Just Eat Takeaway, Shopify en Alibaba.

In totaal zijn 31 van de 89 aandelen verlieslatend. Alle 31 verlieslatende bij elkaar opgeteld, kom ik op een totaalverlies van €51.836. Dat is toch wel behoorlijk. Op mijn huidige portfoliowaarde is dat ruim 13%.

Nvidia verkocht op 1 februari 2023

Al mijn Nvidia aandelen heb ik verkocht op 1 februari 2023 voor $199,90. Ik had 61 stuks, wat stond voor een totale waarde van €11.151. Sindsdien is het aandeel met 403,1% gestegen. Ik schrijf dit stukje op vrijdag 24 mei voor de opening van de beurs. Als ik niks verkocht had, waren mijn Nvidia aandelen nu €44.951 waard.

De verborgen fout van het verkopen van Nvidia is bijna even zwaar als de 31 verlieslatende aandelen die ik heb (gehad). Als Nvidia vanaf de huidige koers van $1.038 nog met 12% stijgt (naar $1.163), is het ‘verborgen’ verlies even groot als alle verliezers samen.

Wat ook wel noemenswaardig is om te benadrukken is dat mijn derde aankoop en tevens grootste een 15-bagger geweest was als ik de positie niet had verkocht. Teruggerekend met de stock split heb ik in maart 2020 24 aandelen van Nvidia gekocht voor $65 per aandeel. Sindsdien is het aandeel met 1.562% gestegen. Als vandaag de dag Nvidia met 5-6% stijgt, had ik een 1-bagger kunnen bijschrijven. Gekke gedachten!

Misschien trap ik nu wel in een veelvoorkomende psychologisch fout zoals de outcome of hindsight bias. Je kan ook zeggen dat de situatie bij Nvidia hoogst uniek is. Ongetwijfeld is dat allemaal waar maar dat wil niet zeggen dat ik er niet van kan leren. Je zou kunnen zeggen dat de risk/reward verhouding bij verkopen ongeveer hetzelfde is als bij short gaan. Je kan maximaal 100% winnen maar oneindig veel verliezen. Als je een aandeel te vroeg verkoopt kan je verborgen verlies ‘oneindig’ zijn. Mocht je het aandeel toch vasthouden, dan kan je verlies maximaal 100% zijn.

Ik besteed hier aandacht aan omdat ik veel voorzichtiger wil omgaan met het verkopen van een aandeel. Er moet misschien wel dubbel zoveel aandacht gaan naar het verkopen dan naar het kopen. Simpelweg omdat het ‘verlies’ oneindig kan zijn als je de winnaars te vroeg verkoopt. De grote belegger Nick Sleep heeft hier veel over gezegd.

“The biggest error an investor can make is the sale of a Walmart or a Microsoft in the early stages of the company’s growth. Mathematically this error is far greater than the equivalent sum invested in a firm that goes bankrupt. The industry tends to gloss over this fact, perhaps because opportunity costs go unrecorded in performance records.” — Nick Sleep

Dit is eigenlijk een soort samenvatting van wat ik hierboven al had geschreven. Daarom is het ook niet gek dat ondernemers eigenlijk de beste beleggers zijn. Die verkopen zelden en als ze dat doen, doen ze dat past in een later stadium.

“The best investors are not investors. They are entrepreneurs that never sold.” — Nick Sleep

Nick Sleep is een bijzondere belegger omdat hij maar drie aandelen in zijn fonds heeft. Amazon, Costo en Berkshire Hathaway. In de afgelopen 15 jaar heeft hij een outperformance op de All World index behaald van ruim 700%. Hij staat hoog op het lijstje om ook een keer te behandelen. Als laatste nog een toegift van Mohnish Pabrai.

“You don't make money when you buy stocks. And you don't make money when you sell stocks. You make money by waiting.” — Mohnish Pabrai

Volgende week gaan we het hebben over 'Beleggen in verzekeraars (met Niels Koerts)'. Rest ons nog een ding: Investeer in je kennis! En beleg met beleid.

Word Vriend

Vind je het leuk om ons te steunen als onafhankelijke podcast, gebruik te maken en mee te denken met de Portfolio Dividend Tracker? Voor €6,25 per maand krijg je toegang. Zeven dagen gratis proberen!

► Doe mee met Jong Beleggen: PortfolioDividendTracker.com

Pim's portfolio

► Bekijk mijn volledige aandelen portfolio: Portfoliodividendtracker.com/jongbeleggen

JB updates op Instagram

► @JongBeleggen op Instagram: Instagram.com/jongbeleggen