Althans, zo zou het eigenlijk moeten zijn. In de afgelopen vijf jaar heb ik zo extreem veel portfolio’s gezien. Ik kan je verzekeren, geen enkele is hetzelfde. En dat is maar goed ook, we zijn ook allemaal anders. Je beleggingsportfolio zegt meer over jezelf dan je misschien zou denken. Je portfolio is uiteindelijk een soort reflectie van jou.
“A good portfolio isn’t just a spreadsheet filled with tickers. It’s a reflection of your thinking, your temperament, your blind spots, and your edge – and perhaps most importantly, your experience.”
Een leuke vraag die je aan jezelf kan stellen: is mijn portfolio een weerspiegeling van wie ik echt ben? Voor de meeste best een lastige vraag, voor mij in ieder geval wel. Om dit goed te kunnen beantwoorden moet je weten wie je bent: zelfkennis dus. Helemaal in de eerste jaren als belegger ben je nog volop op zoek naar je beleggersidentiteit. Je verandert nog veel van strategie en denken. Helemaal niet erg natuurlijk, vooruitgang is het belangrijkste als je nog volop aan het leren bent.
“Building an investment business and an investment portfolio is about taking pieces of yourself - your background, experience, interests - and bringing them to life.”
Als belegger hoop je ooit op een punt te komen dat je portfolio volledig zichzelf gaat besturen. Alles wat en wie jij bent, komt terug in je portfolio. Misschien is dit wel perfectie en halen we dat nooit omdat de wereld veel te veel in beweging is, maar onderweg daar naar toe bereiken we misschien wel excellentie.
Mijn beleggersreis
Ik ben iets meer dan vijf jaar onderweg. Jullie hebben mijn reis van dichtbij mee kunnen maken. Zo ben ik begonnen met dividend(groei) beleggen. Snel kwam daar groeibeleggen bij. Later heb ik ook Growth at a Reasonable Price (GARP) en waardebeleggen toegevoegd maar dividend beleggen alweer losgelaten. Nu ben ik iets meer dan een jaar geleden ook aan het kwaliteitsbeleggen geslagen en kijk ik ondertussen met een schuin oog ook naar compounders en founder led bedrijven.
“Early on, you may find yourself placating to others, or making decisions based on borrowed conviction. Over time, you eventually realize that the only person worth impressing is your future self.”
Ongetwijfeld is het lijstje nog veel langer als je het mij over twee jaar nog een keer vraagt. Er zijn soms momenten dat ik redelijk tevreden ben met mijn portfolio. Maar doordat ik constant aan het leren ben, voelt mijn portfolio snel alweer verouderd aan. Soms krijg ik daar een onrustig gevoel van maar ondertussen heb ik geaccepteerd dat het een onderdeel van het leren is. Sterker nog, het is misschien wel de juiste graadmeter die mijn ontwikkeling aantoont.
Ik geloof dat je uiteindelijk een betere belegger wordt als je in de beginjaren meerdere strategieën hebt gehad. Je neemt altijd wat mee. Deze mix aan kennis is uiteindelijk wat jouw uniek maakt.
Portfolio is niet willekeurig
Als je portfolio als je spiegelbeeld is, is het dus zeker niet willekeurig. Het zegt iets over je persoonlijkheid, overtuigingen, wensen, risicobereidheid, levensfase, gedrag, enzovoorts. Je kan het zien als een psychologische spiegel. Hoe jij denkt en je gedraagt is terug te zien in je portfolio. Het kost tijd en ervaring om beide goed te laten matchen. Hierdoor zal je portfolio in de beginjaren vaak veranderen dus een hoge turnover ratio hebben.
“Every investor’s journey is unique. The scars you carry, the detours you took, the periods where you had conviction and still got it wrong – they all shape how you see the world. That’s not a flaw. That’s your advantage.”
Zo kan ik mij nog de overtuiging in een oranje aandeel herinneren dat achteraf niet zo goed heeft uitgepakt. Dat hoort er allemaal bij om een betere belegger te worden. Als je ervan leert, ontwikkel je je ook nog eens een stuk sneller. Niet elk pad van een beginnende belegger is hetzelfde maar de kans is groot dat het ongeveer hierop lijkt:
- Je start als beginner en doet eigenlijk maar wat.
- Je bent snel overtuigd en makkelijk beïnvloedbaar.
- Je koopt een paar missers waarbij het niet meer goed komt.
- Je gaat naar waarde, jaagt op wat goedkoop lijkt.
- Je vertrouwt op simpele vuistregels en kengetallen.
- Je leert geleidelijk aan meer nuance aan te brengen.
- Je beseft het verschil tussen goedkoop en ondergewaardeerd.
- Je leert wat echt belangrijk is bij het beoordelen van management.
- Je ontdekt de beperkingen van waarderingsmodellen.
- Je gaat patronen herkennen bij bedrijven.
- Je kan in een klein uurtje al beoordelen of het iets voor je is.
Elke stap neem je de gemaakte lessen mee. Als het goed is, is het uiteindelijk allemaal terug te zien in je portfolio. Je volledige reis is vertegenwoordigd in je portfolio.
“One of the most underappreciated advantages an experienced investor has is their ability to build a portfolio that reflects the full arc of their investing journey.”
Ook de markt gaat je op een bepaalde manier vormen. De kans is groot dat een stevige algehele markt daling van 30% wat doet met je strategie, risicotolerantie en emoties. De vorming is het heftigst in de beginjaren maar zal hopelijk nooit helemaal stoppen.
Beleggen is…
Ik heb al eerder (aflevering 187) onderstaande afbeelding gedeeld. Het is een soort van grapje maar er zit best veel waarheid in. Beleggen is 60% psychologie, 30% positiegrootte en 10% strategie. Naar mijn idee besteden we veel te veel tijd aan het bovenste stukje strategie.
- 10% strategie: Definiëren van je beleggingsuniversum, wat hou je lang vol en waar haal je plezier uit?
- 30% positiegrootte: Risico-rendementsverhouding, convictie, spreiding, (hoge) active share.
- 60% psychologie: De tientallen psychologische biases, stevige dalingen en crashes, underperformance vergeleken met vrienden/markt, positie in het rood, etc.
90% van de piramide is een soort van wedstrijd met jezelf. Dan is het wel erg fijn dat je de tegenstander (lees, jezelf) goed kent. Zelfkennis is in beleggen erg onderschat.
Bouw de portfolio die alleen jij kunt bouwen
Als je een portfolio hebt gecreëerd die alleen jij kunt bouwen is dat geen garantie voor succes. Al hebben alle succesvolle beleggers wel een portfolio gecreëerd die alleen zij kunnen bouwen. Ongeacht of het succes gaat opleveren, ik denk dat dit wel je ultieme doel moet zijn voor beleggers. Constant streven naar een portfolio die alleen jij kunnen creëren.
"When you make a lot of money ahead of when you should have it is your duty to grow yourself first and then handle that money. You need to grow yourself ahead of your portfolio.” Shyam Sekhar
Wat mij opvalt als ik alle grote beleggers bestudeer, is dat veel niet alleen goed zijn, maar ook een strategie hebben die past bij wie ze zijn. Het is heel congruent. Ze kunnen het zo goed doen omdat de gekozen zaken zo goed bij hen past.
“There is no single "correct way" to invest. Investment decisions, at their core, are creative pursuits that rely on trained intuition and experienced judgement. They are an expression of how you, the investor, view the world and what you believe will create value. The ways to execute a creative pursuit are as follows: the correct way, and the way you like.
Dit past volledig in de gedachte dat je portfolio je spiegelbeeld is. Portfolio is niet willekeurig maar het is een psychologische spiegel. Het is allemaal samen te vatten als: succesvol beleggen is controle over je eigen gedrag en een portfolio die bij je past. Hier een paar artikelen die ik heb gebruikt voor deze aflevering en de moeite waard zijn om te lezen: Choose Your Own Way, The Maturation of an Investor en Build the Portfolio Only You Could Build.
Box 3-belasting teruggave
De Nederlandse Belastingdienst heeft het formulier om te veel betaalde Box 3-belasting terug te vragen online geplaatst. De komende tijd stuurt de Belastingdienst per jaar een brief voor de teruggave. Ze hebben altijd gewerkt met een forfaitair rendement maar zoals jullie wel weten is dat door de Hoge Raad teruggeroepen.
De meeste belastingplichtigen kunnen het werkelijk rendement doorgeven voor de jaren 2021, 2022, 2023 en 2024. Ik vermoed dat de meeste beleggers hier in 2022 een negatief rendement hebben behaald. Het is wel alleen relevant als je Box 3-belasting hebt betaald. Val je onder het heffingsvrij vermogen (€ 57.684), dan is het niet relevant.
Het formulier Opgaaf Werkelijk Rendement is beschikbaar en het volgende heb je nodig per jaar:
- Portfoliowaarde op 1 januari;
- Portfoliowaarde op 31 december;
- Alle ontvangen dividend (bruto);
- Totaalbedrag van alle aankopen en stortingen.
- Totaalbedrag van alle verkopen en onttrekkingen;
De verwachting nu is dat we in belastingjaar 2028 overgaan naar een ander systeem. Met onze huidige regering weet je het natuurlijk nooit. In de tussentijd hoef je geen Box 3-belasting te betalen als je een negatief rendement hebt behaald.
Gegevens zijn zo uit PDT te halen
We hebben een kleine update uitgerold waardoor het heel eenvoudig is om alle gegevens uit PDT te halen, dat kost je hoogstens een paar minuten. Al moet ik zeggen dat totaal ontvangen brutodividend, stortingen, onttrekkingen, waarde op 1 januari en 31 december gewoon te vinden zijn op je jaarafschrift van je broker. Alleen alle aankopen en verkopen is lastig maar die kan je eenvoudig uit PDT halen. Bij mij ziet het er als volgt uit:
- Brutodividend: €2.189,60
- Waarde op 1 januari: €278.307,74
- Waarde op 31 december: €230.882,60
- Aankopen en stortingen in 2022: €173.140,89 (€142.140,89 + €31.000)
- Verkopen en onttrekkingen in 2022: €108.784,08 (€108.784,08 + €0)
Totaal aankopen en verkopen uit PDT
Ga naar de ‘Acties’ pagina in PDT. Aan de rechterkant kan je een datumbereik selecteren, in mijn geval is dat 01/01/2022 - 31/12/2022. Vervolgens kan je filteren op het type actie aan de linkerkant, selecteer dan bijvoorbeeld ‘effect verkocht’. In het overzicht zie je dan alleen alle verkochte aandelen in 2022.
Als je helemaal naar onderen scrollt, staat onderaan de tabel het totaalbedrag. In mijn geval is dat €108.784,08. Dit combineer ik dan met €0 aan stortingen in 2022. Voor mij is dan verkopen en onttrekkingen in 2022: €108.784,08. Hetzelfde kan ik ook doen voor aankopen in 2022.
Heb je je jaaropgave van je broker niet meer, dan kan je ook altijd nog je ontvangen brutodividend uit de ‘dividend’ pagina halen. En begin - en eindwaarde natuurlijk uit de ‘waarde’ pagina op de prestaties pagina.
Portfolio
Transactie: Nee
Portfolio waarde: € 505.700
Het ‘geheim’ van compounding
De laatste tijd ben ik steeds meer aangetrokken tot serial acquirers. In de basis komt dit doordat deze groep van bedrijven het mechanisme van compounding in zich hebben. Als beleggers zoeken we hier natuurlijk allemaal naar.
“Really the key variables are owner's earnings, the reinvestment rate, return on an incremental invested capital, and the length of the runway.”
Dat compounding (rente op rente of winst op winst) het krachtigste principe achter langetermijnvermogensgroei, weten we ondertussen wel. Een treffend voorbeeld blijft het volgende: heb je liever één miljoen euro nu of één eurocent die de rest van de maand (31 dagen) elke dag verdubbelt? Het juiste antwoord is natuurlijk het laatste, dan eindig je met 21 miljoen euro.
De les: groei lijkt in het begin traag, maar wordt op termijn exponentieel. Blijft lastig om dit mentaal goed voor je te zien. Goed om het te blijven herhalen, hoe zit het ook alweer bij bedrijven en het compounding effect:
- Hoge herinvesteringsgraad (reinvestment rate)
- Hoog rendement op geïnvesteerd kapitaal (ROIC)
- Duur (tijd)
Hoeveel van de winst een bedrijf opnieuw investeert, bepaalt de toekomstige groei. Bedrijven zoals Lifco en Constellation Software herinvesteren meer dan 80% van hun cashflow, met fantastische vermogensgroei tot gevolg.
Alleen herinvesteren is niet genoeg. De winst moet ook effectief worden ingezet. Succesvolle bedrijven zoals Constellation Software behouden hoge ROIC’s, wat leidt tot exponentiële waardestijging.
Hoe langer een bedrijf tegen hoge rendementen kan (her)investeren, hoe krachtiger het effect van compounding. Tijd is de ultieme vermogensvermenigvuldiger, zoals blijkt uit het voorbeeld van Heico, dat in 40 jaar 1100 keer in waarde is gestegen. De beste serial acquirers kunnen extreem lang alles blijven herinvesteren.
Dividenden kunnen het compounden beperken. Bedrijven die een groot deel van hun winst uitkeren, zoals veel S&P 500-bedrijven, missen groeikansen. Herinvesteren leidt op de lange termijn vaak tot hogere rendementen dan dividenduitkeringen.
De waarde van een aandeel hangt niet alleen af van bedrijfsresultaten maar ook van het sentiment (waarderingsmultiple). Je kan het zien als beleggersrendement = bedrijfsrendement + multiple. Toch: hoe langer je vasthoudt aan een goede compounder, hoe minder belangrijk die multiple wordt. Dan hebben we het wel over een periode van tien tot twintig jaar of langer.
Compounding werkt pas écht als je geduld hebt
Zoek bedrijven die winstgevend herinvesteren tegen hoge rendementen en geef ze tijd. Serial acquirers hebben bijvoorbeeld deze karakteristieken. Zo vergroot je als belegger je kans op uitzonderlijke lange termijn rendementen.
In de Nordics is dit helemaal duidelijk. Van de beste dertig aandelen in de Scandinavische landen van de afgelopen twintig jaar staan er dertien serial acquirers in de lijst. Dat is 43% van de beste aandelen over een periode van twintig jaar! In de afgelopen tien jaar gaat het om 33% van de beste dertig aandelen.
Vijf essentiële skills voor elke belegger
De Amerikaanse small cap belegger Ian Cassel gaat in gesprek in de The Investor's Podcast over wat het verschil is tussen een good, great en G.O.A.T belegger. Onderaan de streep ‘beoordeel’ je elke belegger op zijn of haar performance over een lange tijdsperiode.
Je bent een goede belegger als je het over een periode van tien jaar beter doet dan de S&P 500. Je bent pas een geweldige belegger als je de S&P 500 verslaat over een periode van twintig jaar. Greatest Of All Time ben je pas als je een 20% CAGR over twintig jaar hebt. Denk dan aan Warren Buffett, Chris Hohn, Stanley Druckenmiller, Jim Simons en John Templeton. Ook vallen Peter Lynch en Nick Sleep in deze categorie ondanks dat ze geen track record hebben van twintig jaar.
Verder hebben ze het erover dat de meeste beleggers niet meeveranderen met de tijd. Dit is ook terug te zien in de lange termijn performance van beleggers. De meeste lukt het wel om het vijf tot tien jaar beter dan de markt te doen maar een periode van twintig jaar is extreem lastig. Je moet dan hoogstwaarschijnlijk meerdere keren van strategie veranderen. Naarmate je ouder wordt is het lastiger om nog te veranderen. Hoeveel beleggers zijn wel niet blijven hangen in de traditionele value hoek?!
Vijf kernvaardigheden
Ongeacht welk type belegger je bent, Cassel heeft vijf vaardigheden geconstateerd die elke belegger moet hebben:
- Identifying (idea generation)
- Analysing (deep research)
- Buying discipline (position sizing)
- Selling strategy
- Holding patience (maintaining)
“Don’t bother finding the next multi‑bagger if you aren’t going to develop the conviction to hold it. It’s your maintenance due diligence that makes you the big money or saves you from big losses.”
Cassel geeft aan dat je ze allemaal moet beheersen om überhaupt een goede belegger te worden, laat staan een geweldige belegger. Naar mijn idee gaat er onevenredig veel tijd naar skill een en twee. De laatste drie wordt weinig over gesproken en ik heb het idee dat hier ook te weinig brain power van beleggers naar toe gaat.
“What I’ve come to believe more deeply with each passing year – is that your experience doesn’t just make you a better stock picker. It makes you a better portfolio builder.”
Kopen, verkopen en houden is daarentegen meer een individueel spel, het heeft alles te maken met je eigen gedrag. Voer je skill een en twee goed uit dan kan je best veel schouderklopjes verwachten van je mede-beleggers. Hierdoor zou je zomaar op een goede belegger kunnen lijken. Bij een gebrek aan skill drie, vier en vijf is het alleen niet terug te zien in je performance.
Bekende uitspraak van Bill Miller is dat er drie verschillende edges zijn die beleggers kunnen hebben: Analytical, Informational en Behavioral. Laatst genoemde is helemaal in deze tijd zo belangrijk. Skill een en twee zijn tot op zekere hoogte best te outsourcen.
(Beleggers)instinct: Less is more
Tenslotte, Roderick heeft een prachtig stuk gedeeld in de community over hoe je jezelf kan optimaliseren om meer vanuit instincts te handelen. Hij heeft dit geschreven vanuit zijn ervaring als huisarts met voorbeelden, bijvoorbeeld uit het pokeren:
“Het was opmerkelijk te zien hoe het stereotype van de dikke, nachtbrakende, pizza etende pokerspeler veranderde. De toppers vertoonden na verloop van tijd zeer veel overeenkomsten wat betreft hun leefstijl: regelmatig slaapritme, rekoefeningen, yoga, kracht- en cardiotraining, vers bereid eten en meditatie passeerden allemaal de revue. Goed voor het lichaam zorgen is goed voor de geest – en andersom. Ze deden het vrijwel allemaal, want ze konden in hun statistieken zien dat het hun meer geld opleverde.”
Zijn mening is dat instinct een proces is dat functioneert op basis van twee factoren. Aan de ene kant is het gebaat bij een schat aan kennis en ervaring, anderzijds moet het ook fit genoeg zijn – en de ruimte hebben om dit allemaal te verwerken. Een interessante metafoor die hij gebruikt is dat de informatie moet ‘rijpen’. Rijpen lukt niet als de hersenen de hele dag bezig zijn met nieuwe informatie absorberen of werk verzetten.
Een andere voorwaarde is, de gezondheid en conditie van het lichaam waar de hersenen onderdeel van zijn. Een oud gezegde in de geneeskunde vat deze voorwaarden goed samen: ‘Rust, reinheid, regelmaat’. Naar de omstandigheden van de huidige tijd zou daaraan toegevoegd moeten worden: less is more.
Ik raad iedereen aan om het volledige stuk van Roderick te lezen in de community. Hij heeft zelfs al even gehint naar een deel twee over emotie en convictie. We boffen maar met zo’n bijzondere community aan particuliere beleggers.
Volgende week gaan we het hebben over 'n.t.b.'. Rest ons nog een ding: Investeer in je kennis! En beleg met beleid.
Word Vriend
Vind je het leuk om ons te steunen als onafhankelijke podcast, gebruik te maken en mee te denken met de Portfolio Dividend Tracker? Voor €6,25 per maand krijg je toegang. Zeven dagen gratis proberen!
► Doe mee met Jong Beleggen: PortfolioDividendTracker.com
Pim's portfolio
► Bekijk mijn volledige aandelen portfolio: Portfoliodividendtracker.com/jongbeleggen
JB updates op Instagram
► @JongBeleggen op Instagram: Instagram.com/jongbeleggen